جایزۀ ادبی نوبل و ویراستاران ایرانی
زادروز استاد اسماعیل سعادت
امروز، پنجم مهرماه ۱۳۹۶، نودودومین سالروز تولد استاد اسماعیل سعادت است؛ مردی آرام و متین که بهرغم اندک لرزش صدایش دقیق و شمرده سخن میگوید. مهربان، فروتن، منظم، خستگیناپذیر؛ مردی از آخرین نسل غولهای فرهنگ ایران.
استاد سعادت از نخستین ویراستاران ایران و از بهترین مترجمان متون فلسفی و ادبی است و با سرپرستیِ «دانشنامۀ زبان و ادب فارسی» و ترجمه و ویرایش دهها کتاب ارزشمند نامش در فرهنگ ایران جاودانه خواهد ماند.
بهندرت میتوان مجموعهای از فضایل را در یک تن یافت: پشتکار و ارادهای کمنظیر در نهاد انسانی به این سنوسال، مغزی سرشار از معرفت در اندامی نحیف که جز پوست و استخوانی نیست، هوش و بصیرتی در برق چشمهایی که هنوز ولعِ یافتن و خواندن دارند، قلمی توانا در دستهایی که به هربار بوسیدنش افتخار میکنم.
استاد، با وجود آنهمه کار، از مشوقان تأسیس انجمن صنفی ویراستاران بودهاند و، پیش از تأسیس، اساسنامۀ آن را خواندند و کلیات آن را تأیید کردند.
تولد استاد را، که بهدرستی او را «کیمیای سعادت» نامیدهاند، تبریک میگوییم و برایشان طول عمر و تندرستی آرزو میکنیم.
#اسماعیل_سعادت
هومن عباسپور
@anjomanvirastaran
گزارش نشست فرهنگ نویسی و ویرایش
گزارش نشست فرهنگ نویسی و ویرایش
همۀ فرهنگها نیاز به ویرایش مجدد دارند
همایش «فرهنگنویسی و ویرایش» روز چهارشنبه 22 شهریورماه 1396 با همکاری انجمن صنفی ویراستاران و مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا برگزار شد.
مدیر این نشست، مهناز مقدسی، دبیر انجمن صنفی ویراستاران، با ادای احترام به علامه علیاکبر دهخدا و دستیارانش و نیز قدردانی از مدیران مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا، این جلسه را از مجموعه نشستهای تخصصی انجمن دانست که قرار است ادامه یابد. وی به سه دورۀ فرهنگهای فارسی اشاره کرد: دورۀ پیش از لغتنامۀ دهخدا، دورۀ لغتنامۀ دهخدا و پیروان او، و دورۀ نوین فرهنگنگاری با تألیف فرهنگ فارسی سخن. وی این فرهنگ را نقطۀ عطف فرهنگنویسی نوین در زبان فارسی خواند و از استاد انوری که پایهگذار این شیوه بود دعوت به سخنرانی کرد.
استاد حسن انوری از اهمیت آثار مهمی زبان فارسی که در حفظ این زبان یاری کردند سخن گفت، بهویژه شاهنامۀ فردوسی و آثار فارسی پیش از آنکه در تثبیت زبان فارسی کمک کند گواه غنای زبان فارسی در نخستین آثار ادب فارسی است. وی گفت واژگان مندرج در متون کهن زبان فارسی برای فرهنگنویسی مانند گنجینه است. کسی که میخواهد لغتنامۀ فارسی بنویسد یا فرهنگی را ویرایش کند باید متون قدیم را بارها و بارها خوانده باشد، شاهنامه، گلستان، تاریخ بیهقی، کلیله و دمنه و تمامی متون کهن فارسی را خوانده باشد، با ظرافتهای زبان فارسی آشنا باشد و در تدوین یا ویرایش فرهنگ از این توانایی خود یاری بجوید. پس از سخنرانی ایشان، فریبرز مجیدی، رئیس هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران، لوح عضویت افتخاری انجمن را به استاد حسن انوری تقدیم کرد.
دومین سخنران این نشست، حسن هاشمی میناباد، پژوهشگر حوزۀ فرهنگنویسی، در سخنرانی خود با عنوان «ویرایش خوشههای واژگانی در فرهنگنویسی» گفت که در دو دهۀ اخیر در فرهنگنگاری تغییراتی اساسی پدید آمده و نظریاتی مطرح شده است که بسیاری از آن بیخبرند. متأسفانه فرهنگنگاری در ایران در طول زمان پیشرفت کرده، اما در عرض و عمل کمتر وسعت داشته است. بیشترِ فرهنگهای منتشرشده تجدیدچاپاند یا با اضافاتی منتشر شدهاند. وی از اهمیت خوشههای واژگانی در تدوین فرهنگها گفت و افزود که با تعیین خوشههای واژگانی میتوان خویشاوندی واژگان و تناظر و ارجاعات آنها را یافت. واژگان زبان صرفاً فهرستی از عناصر، اقلام پراکنده و بیربط به یکدیگر نیستند، بلکه در حوزههایی سامانیافتهاند که ارتباط متقابلی با هم دارند. هاشمی میناباد افزود که فرهنگها کلنگرند و باید کل واژگان را در نظر بگیرند و به روابط آنها توجه کنند. تغییر نظام فرهنگنویسی موجب میشود که مجموعهای از اتفاقات در یک فرهنگ رخ بدهد. مثلاً برای واژۀ «فرش» باید به واژگان مرتبط با آن مانند «گلیم، زیرانداز، تاروپود، انواع فرش، نقشمایه» توجه داشت چون در تعریف آنها یک عنصر مشترک دخیل است. وی افزود که توجه به خوشههای متعدد واژگان در تدوین فرهنگها نیاز به ظرافتهایی دارد. با شناسایی آنها میتوان به یکدستی در تعریف، دقت و صحت در تعاریف، کنترل حجم و میزان اطلاعات برای هر مدخل و یافتن الگوهای دقیق و مناسب در تعاریف دست یافت. هاشمی میناباد در مورد جایگاه ویراستار گفت: ویراستار یک فرهنگ وقتی صفحات آخر فرهنگ را ویرایش میکند باید به صفحات اول رجوع کند و مشترکات خوشههای واژگانی را مقایسه کند تا بتواند تناقضها، ناهمگونیها در تعاریف و ارجاعات، شیوههای نگارش مدخلهای مرتبط را بیابد و گزارش یا اصلاح کند.
سعید لیان، پژوهشگر و ویراستار فرهنگ جامع زبان فارسی، با عنوان «تفاوتهای ویرایش فرهنگ با ویرایش متون دیگر»، گزارشی از تجارب خود در فرهنگ جامع و مجلۀ نامۀ بهارستان، عرضه کرد. وی گفت ویراستار فرهنگ به اندازۀ دیگر آثار امکان دخل و تصرف در متن را ندارد، باید تابع شیوهنامه و تابع قوانینی باشد که در تدوین فرهنگ قبلاً تدوین شده و تعریف کلمه را با شاهدهای آن مقایسه کند. در حقیقت، ویراستارِ فرهنگ دخیل در محتواست. ویراستار در یک فرهنگ همان «فرهنگنگار» یا «تعریفنگار» است. اگر در متون دیگر ویراستار برای بهبود متن تلاش میکند، در فرهنگ باید برای صحت مطالب و سهولت استفادۀ مخاطب تلاش کند. داشتن شمّ زبانی قوی، سواد ادبی، دقت فراوان در تشخیص خطاها از مهارتهای مهمی است که در ویرایش فرهنگها باید داشت. وی گفت فرهنگها خالی از خطا و اشتباه نیستند و ارجاع دادن به آنها در فرضیهها یا نتیجهگیریهای متقن علمی صحیح نیست، چون فرهنگ فقط راهنمای ابتدایی مسیر است، ابهامهای ذاتی کلمات، معانی ضمنی آنها، کاربردهای خاص سخنوران، گاه در فرهنگها ذکر نمیشود. فرهنگها در ثبت دقیق برخی مسائل مانند دستور و معنا صددرصد موفق نیستند. لیان گفت همانطور که در فرهنگنگاری باید به سمت پیکرههای زبانی رفت، در ویرایش هم باید به سمت پیکره رفت و از اِعمال سلیقه پرهیز کرد. لیان در پایان اشاره کرد که در سالهای اخیر عدهای در امر فرهنگنگاری همکاری دارند که برای داشتن شغل به این حرفه روی آوردهاند، و متأسفانه از سواد کافی، تجربه، نظام دستیاری، شمّ زبانی و توانایی جامع برخوردار نیستند و این امر به فرهنگنویسی لطمه میزند.
فرهاد قربانزاده، فرهنگنویس و پژوهشگر، در سخنرانی خود با عنوان «پیشنهادهایی برای ویرایش فرهنگ فارسی معین» به اهمیت پیکره در فرهنگنویسی پرداخت و گفت همۀ فرهنگها نیاز به ویرایش مجدد و تجدید چاپ دارند، زیرا دائماً در زبان فارسی واژههای نو ساخته یا وارد میشود، واژگان دچار گسترش معنایی یا تحدید معنایی میشوند، واژگان کهن از زبان فارسی رانده میشوند و بسیاری عوامل دیگر ضرورت ویرایش فرهنگها را تأیید میکند. ویراستارانِ فرهنگها باید تلاش کنند فرهنگ را به واقعیتهای زبانی نزدیک کنند. ویرایش فرهنگ با تصحیح متن تفاوت اساسی دارد. همانطور که برای تدوین فرهنگها شیوهنامههای دقیقی باید نوشته شود، برای ویرایش آنها نیز باید شیوهنامه تدوین شود. هر فرهنگ شامل سه قسمت «پيشْمتن»، «ميانْمتن» و «پسْمتن» است. داشتن نظام ارجاعات، تعیین شیوۀ رسمالخط، ریشهشناسی، آوانوشت، کوتهنوشت از مواردی است که باید برای آن راهکاری تعیین شود. وی نرمافزار پرلکس را، که خود برای تألیف فرهنگ فارسی روز (در دست تدوین) طراحی کرده است، معرفی کرد. قربانزاده ویرایش فرهنگ فارسی معین را در دو سطح بررسی کرد: سطح اول شامل زدودن غبار زمان از تعاریف و واژگان، اصلاح لایههای معنایی، اصلاح رسمالخط، شفافکردن برخی تعاریف، حذف مترادفهای قدیمی، اصلاح ترتیب الفبایی، اصلاح نظام ارجاعات، تعیین برچسبهای موضوعی برای واژگان؛ سطح دوم آن، که کار دشوارتری است، تعریف نظام خوشهای در این فرهنگ است و هماهنگی میان تعاریف خوشههای زبانی مثلاً یکدستی در جملات برای تعریف صفتها، اسامی میوهها، نام جانواران، سورههای قرآن؛ افزودن کلمات جاافتاده؛ روزآمدکردن معانی کلمات و کارهای دیگری که این فرهنگ را برای مخاطب امروز کارآمد کند. وی افزود که این امر بسیار دشوار است و شاید در توان مجموعۀ شایستهای چون مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا باشد.
سپس اکرم سلطانی، سرپرست بخش تألیف لغتنامه، و بهروز صفرزاده، فرهنگنویس و همکار لغتنامه، از تجربههای ویراست دوم لغتنامۀ دهخدا سخن گفتند. خانم سلطانی دربارۀ تجدیدچاپ دورۀ 50جلدی لغتنامۀ دهخدا در اواخر دهۀ 1360 گفت و تعصبی که استادانی چون دکتر شهیدی و دکتر ستوده در عدم دخالت در نوشتههای دهخدا داشتند. وی گفت تجدید چاپ لغتنامه، با حروفچینی کامپیوتری و صفحهآرایی جدید، در ابتدا به علت کمبود بودجۀ مالی و دشواری کار با مخالفت مواجه شد و اگر مدیر انتشارات روزنه، علیرضا بهشتی، این مسئولیت را نمیپذیرفت و پرداخت هزینۀ هنگفت آن را عهدهدار نمیشد، چاپ کنونی لغتنامه امکانپذیر نبود. سلطانی از نمونهخوانیهای چندین و چندبارۀ لغتنامه گفت که در حین نمونهخوانی گاه متوجه خطاهایی میشدند و گزارش آن را به دکتر شهیدی میدادند اما قرار بود دخلوتصرفی در متن نشود، تا آنکه حتی اغلاطی در آیات یا سورههای قرآن یا شمارۀ آنها یافته شد و وقتی دکتر شهیدی اصلاح آن را جایز دانست، امکان اصلاح دیگر خطاها صادر شد، لذا در حین نمونهخوانی اگر جملهای گنگ یا نامفهوم، شاهدی نامرتبط با معنی، خطایی املایی مشاهده میشد، با نظارت دکتر شهیدی و دکتر ستوده آنها را اصلاح میکردند. سلطانی به اهمیت ویرایش فرهنگها و ویرایش لغتنامۀ دهخدا اشاره کرد، اما گفت که این موضوع نیازمند بودجۀ فراوان و زحمات بسیاری است. وی اشاره کرد که در حال حاضر مؤسسۀ لغتنامه در تلاش است لغتنامۀ فارسی را تدوین کند که تاکنون تا حرف «ب» منتشر شده است. برای ویرایش فرهنگ فارسی معین نیز پیشنهادهایی به مؤسسه شده، اما این امر منوط به رضایت فرزند دکتر معین، مهدخت معین، خواهد بود و سرمایهگذاری بخش خصوصی.
بهروز صفرزاده نیز از سابقۀ همکاری خود با مؤسسۀ لغتنامه از سال 1373 گفت که با نمونهخوانی نمونههای تایپی، به جمع همکاران این مؤسسۀ پیوسته است. وی گفت هیچ فرهنگی خالی از خطا و اشتباه نیست و البته در حجم وسیعی که لغتنامۀ دهخدا دارد میزان اغلاط آن قابل چشمپوشی است و آنطور که برخی مدعی شدهاند، لغتنامۀ دهخدا خطاهای زیادی ندارد. وی اشاره کرد که در موارد بسیاری، هنگام نمونهخوانی خطاهایی در تعریف دستوری واژگان، فارسی یا عربی بودن آنها، شواهد و اشعار یافته میشد که تا حد امکان این موارد برطرف شد. صفرزاده، که خود عضو هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران است، اهمیت دقت و شمّ زبانی و توانایی و تسلط ویراستار فرهنگ بر متون کهن و اصول و روشهای فرهنگنویسی را از اولویتها دانست.
در بخش پرسش و پاسخ، سلطانی در پاسخ به مشکلات نسخۀ دیجیتال (سیدی) لغتنامۀ دهخدا گفت که این نسخه در ابتدا زیر نظر سازمان لغتنامه تدوین شد، البته چون نسخۀ کامپیوتری لغتنامه در برنامۀ زرنگار حروفنگاری شده بود و قابلیت انتقال به نسخۀ الکترونیک را نداشت دشواریهای بسیاری پدید آمد که همین دشواری موجب مشکلاتی است که امروز کاربران با آن مواجهاند. متأسفانه در طول این سالها نظارت و همکاری اعضای مؤسسۀ لغتنامه با مجموعهای که چاپ دیجیتال لغتنامه را برعهده داشتند قطع شده و فقط نگاه تجاری در انتشار نسخۀ دیجیتال حاکم است، ضمن آنکه کپیهای غیرقانونی در وبگاهها، بدون نظارت مؤسسۀ لغتنامه، از آسیبهای این امر است.
دکتر انوری از ضرورت ویرایش فرهنگ بزرگ سخن گفت و اینکه متأسفانه به علت سنگینی هزینۀ آن، ناشر این امکان را ندارد. وی در پاسخ به تدوین فرهنگهای 20 یا 30 جلدی که در حال حاضر در حال تدویناند گفت این امر چندان پسندیده نیست که برای تألیف فرهنگی جامع، که زمان انتهای آن معلوم نیست، اقدام شود. شاید شایسته باشد شیوههای دیگری برای سرعتبخشیدن به تدوین فرهنگها اندیشید. غلامحسین صدری افشار، فرهنگنویس، که در این نشست حضور داشت، تأکید کرد که انتشار فرهنگهای به صورت جلدجلد کاری خطاست و فرهنگ یک کل است و وقتی به حرف «ی» میرسد، باید دوباره از «آ» و «الف» بازبینی شود و خوشههای واژگانی و روابط واژگان و ارجاعات دیده شود. هاشمی میناباد در تأیید این مطلب به توجه فرهنگنگاران به خوشههای واژگانی قبل از تدوین فرهنگها و حتی پس از انتخاب مدخلها اشاره کرد. دیگر سخنرانان نیز پاسخگوی سؤالاتی بودند.
این نشست با جمعبندی مطالب زیربه پایان رسید:
- ویراستار فرهنگِ لغت باید از مهارتهای فرهنگنویسی، دانشِ و تسلط بر متون کهن، و شم زبانی بالا برخوردار باشد و سالها نیز دستیار استادان یا همکار در مجموعههای فرهنگنگاری باشد.
- ویرایش فرهنگ امری محتوایی است و ویراستار درگیر محتوا میشود.
- ویراستار فرهنگ بهکلی با ویراستار متون دیگر تفاوت دارد.
- در تدوین و نگارش فرهنگها باید از نظامهای جدید فرهنگنویسی بهره برد.
منابع خبر:
https://tnews.ir/news/d0d694490637.html تی نیوز
http://www.isna.ir/news/96062514045/ ایسنا
http://www.ghatreh.com/news/nn39303756/ قطره
https://khabarfarsi.com/u/44717292 خبر فارسی
http://samirpublication.com/NewsArchiveShow.aspx?RS=321 انتشارات سمیر
بررسی و نقد کتاب تهران
هشتادساله شد استاد جلال خالقیمطلق
هجدهم شهریور استاد دکتر جلال خالقی مطلق، برجستهترین شاهنامهشناس جهان، هشتادساله شد. پژوهشگری که خود آغازگر کارِ خود بود و ادامهی هیچکس نبود. در غربت، یکّه و تنها، بدون برخورداری از حمایتِ نهادها، بیش از چهل سال عمر صرف تصحیح شاهنامه کرد. خالقی انسانی است باوقار، نیکوکار، باشرف، باذوق، صمیمی، معلم، نقدپذیر، خوشبیان، خوشمشرب، با طنزی سنجیده و دلنشین.
اِشراف او بر شاهنامه و ادبیات حماسی بینظیر و بر ادبیات فارسی کمنظیر است. شاهنامهپژوهی به دو مرحلهی پیش از جلال خالقی مطلق و پس از او تقسیم میشود. با تصحیح و پژوهشهای او بود که نسل تازهای از شاهنامهپژوهان بالیدند و امروز شاهنامهپژوهی خود تخصصی مستقل شده است. به همین سبب است که بعد از جلال خالقی مطلق دیگر کسی نمیتواند بهراحتی دربارهی شاهنامه سخن بگوید.
مقالههای او در معرفی نسخههای شاهنامه گنجینهای است از نکتههای متنشناختی، و معرفی صورتهای کهن واژگان و نامها و آوردنِ آنها در شاهنامهی خودش گامی بود نرفته و دانشی بود مغفول.
زمانی شاهنامههای نامعتبر یا کماعتبارِ بروخیم و مول و مسکو یگانه زمینهی درک ما از شاهنامه بود، ولی دیگر سالهاست شاهنامهی جلال خالقی مطلق جایگاه شایستهی خود را میان جامعهی فرهنگی یافته و در میان کتابخوانان بهترین و سالمترین شاهنامه شناخته میشود.
خالقی حدود پنجاه سال است که در آلمان سکونت دارد و فقط در سالهای اخیر گهگاه به ایران میآید و چند روزی میمانَد. ما نیز هربار افتخار داشتهایم که در این فرصتهای اندک از حضورش بهره ببریم و نشستهایی برای شنیدن سخنانش برگزار کنیم. استاد، با وجود دوری از وطن، از اخبار فرهنگی در ایران آگاه است و ازجمله اینکه از مشوقان تأسیس «انجمن صنفی ویراستاران» و، پس از تأسیس، خود اولین عضو آن بود.
تولد استاد جلال خالقی مطلق را تبریک میگوییم و وجود نازنینش را قدر میدانیم. آرزو میکنیم عمر و سلامت و سایهاش مستدام باشد تا همچنان از نوشتههای بینظیر او بیاموزیم.
هومن عباسپور
«انجمن صنفی ویراستاران» با همکاری «مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا» برگزار میکند:
«انجمن صنفی ویراستاران» با همکاری «مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا» برگزار میکند:
«فرهنگنویسی و ویرایش»، چهارشنبه 22 شهریور
(ورود برای همه آزاد و رایگان است)
@anjomanvirastaran
گزارش نشست هماندیشی و تبادلِنظر ویراستاران 14شهریور1396
گزارش نشست هماندیشی و تبادلِنظر ویراستاران
۱۴شهریور۱۳۹۶، سالن همایش اتحادیۀ ناشران
در آغاز نشست، آقای دکتر جواد رسولی پس از سلام و خوشامدگویی به حاضران در جلسه، از جناب آقای آموزگار، رئیس هیئتمدیرۀ اتحادیۀ ناشران برای سخنرانی دعوت کردند.
آقای آموزگار ضمن یادکرد نکتهای دربارۀ مرحوم محمد زهرایی، مدیر نشر «کارنامه»، ویرایش را نوعی دستگاه فکری خواندند و با اشاره به اینکه مسئلهها و معضلهای حوزۀ نوشتار در طی زمان، تغییر کردهاند از اهمیت ویرایش و ضرورت ایجاد انجمنهای ویرایش سخن گفتند.
پس از آن، جناب آقای فریبرز مجیدی از روند مستمر و پرفرازوفرود تشکیل انجمن ویراستاران و نیز، هدفها و رسالت این انجمن گفتند. همچنین ایشان دربارۀ تشتتِ شیوهنامهای در میان ویراستاران و قدرت صنفی و سازمانی ویراستاران نکتههایی را ابراز فرمودند.
بعد از فرمودههای جناب مجیدی، کلیپی پخش شد که روند شکلگیری انجمن را بیان میکرد و برنامههای سابق و همچنین اعضای هیئتمؤسس این انجمن را نشان میداد.
دبیر انجمن، سرکار خانم مهناز مقدسی نیز در ادامه، دربارۀ هدف و چگونگی اجرای این نشست و نیز اهداف انجمن صنفی ویراستاران صحبت کردند و یادآور شدند که بسیاری از ویراستاران نمیدانند داشتن صنف برای این حرفه و هر حرفۀ دیگری چه اهمیتی دارد. ایشان همچنین دربارۀ نحوۀ برقراری ارتباط حرفهای ویراستار و ناشر و مباحث صنفی جامعۀ ویراستاران توضیح دادند. علاوهبرآن، به ساختار سازمانی انجمن، کمیسیونها و فعالیتهای دهماهۀ انجمن اشاره کردند.
در پیِ سخنان خانم مقدسی، آقای مهدی قنواتی مسئول کمیسیون آموزش انجمن گفتند کمیسیون آموزش درصدد است دورههای آموزشی نگارش و ویرایش را بهدقت آسیبشناسی کند. همچنین، دانش ویراستاران را از جنبههای نظری و علمی و عملی، با روشها و شیوههای گوناگون ارزیابی کند تا بتواند رفتهرفته دورههای آموزشی بهینهای برای ویراستاران بهمنظور ارتقای سطح ویرایش در ایران طراحی و برگزار کند.
آقای قنواتی از تلاش پیگیر انجمن برای برگزاری دورههای مختلف آموزشی ویرایش و ارتباط مؤثر با نهادهای مربوط هم خبر دادند.
مسئول کمیسیون حقوقی انجمن، جناب آقای فتحالله فروغی هم فرمودند: در قانون مؤلفان و مصنفان، جایگاه ویرایش بهمعنای اصلی و حقیقی خودش در نظر گرفته نشده و همین باعث شده است که ویراستاران قدرت حقوقی اثرگذاری نداشته باشند.
در ادامه، جناب آقای هومن عباسپور، نایبرئیس انجمن و مسئول کمیسیون امور ویرایشی، دربارۀ این کمیسیون گفتند که هدف ما گرفتن کارهای ویرایشی از ناشران و دادن آن به ویراستاران است؛ اما این کار بهشیوۀ مرسوم واسطهگری نیست؛ بلکه بر پایۀ روش دستیاری است. به این معنا که سرویراستاران این کمیسیون بر کار ویرایش و آمادهسازی کتابها نظارت میکنند و به این صورت، رفتهرفته هم ویراستاران ماهری تربیت خواهند کرد، هم کتابهای ناشران را با کیفیت مطلوبی ویرایش و آمادهسازی خواهند کرد.
اضافهبرآن، آقای عباسپور در قدردانی از استاد سیروس پرهام متذکر شدند که شاید اگر استاد سیروس پرهام این حمایت را نمیکردند و با حسننیت و تشویق به تشکیل انجمن، در جایگاه هیئتمؤسس قرار نمیگرفتند، امروز انجمن صنفی ویراستاران وجود نمیداشت.
در بخش عضوگیری نیز، خانم مهناز مقدسی بهعنوان مسئول کمیسیون عضوگیری، به انواع عضویت و نیز شرایط و مزایا و چگونگی عضویت در انجمن پرداختند. ایشان همچنین، تشکر از بزرگان ویرایش و استادان کامران فانی، عبدالحسین آذرنگ و موسی اسوار را بابت حمایت مشاورهای و تشویق ویژۀ هیئتمؤسس بر خود لازم دانستند.
در بخش پایانی نشست، جناب آقای بهنام رمضانینژاد، مسئول کمیسیون برنامهریزی و پژوهش، نخست اهداف و وظایف نُهگانۀ کمیسیون را برشمردند و سپس کارگروههای چهارگانۀ کمیسیون را معرفی کردند. ایشان از هدف «کارگروه معرفی مآخذ ویرایش» گفتند و از تشکیل «کارگروه واژگان نشر و ویرایش» خبر دادند.
جز آن، آقای رمضانینژاد بهتفصیل دربارۀ «کارگروه معرفی ویراستاران» و «کارگروه معرفی شیوهنامههای ویرایش» نکتههایی را یادآور شدند. در پایان نیز نکتههایی را در باب «برقراری ارتباط علمی و پژوهشی اعضا با نشرپژوهان و پیشکسوتان ویرایش»، «برنامهریزی برای نشستهای تخصصی و پژوهشی در حوزۀ مبانی نظری ویرایش و نشرپژوهی» و بازتاب آن در وبگاه انجمن، به اطلاع حاضران رساند.
پرسش و پاسخ، واپسین مرحلۀ این جلسه بود. در این بخش، حاضران آزادانه پرسشها و دغدغههای خود را با مسئولان انجمن مطرح و پاسخهایی از اعضا دریافت کردند که گزیدهای از آن سؤالها چنین بود:
سؤال: حقِّعضویتها صَرف چه میشوند؟
جواب آقای فتحالله فروغی: صرف فرآیندهای اداری و مکان استیجاری انجمن میشوند؛ باوجوداین، حقِّعضویتها کفاف هزینههای کارها را نمیدهند و به کمکهای مردمی نیاز است.
سؤال: اگر میان ویراستار و ناشر اختلافی رخ دهد، آیا انجمن صنفی ویراستاران میتواند حَکم باشد؟
جواب آقای فتحالله فروغی: بله، بهشرط توافق دو طرفِ قضیه میشود؛ البته صرفاً در جایگاه کارشناس و نه بهعنوان صاحبنظر حقوقی.
تهیۀ گزارش: انسیه جهانبخت
نشست تخصصی ویراستاران برگزار شد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن ویراستاران، در آغاز این نشست دکتر جواد رسولی، مدیر این هماندیشی، به حاضران خوشامد گفت. سپس محمود آموزگار، رئیس هیات مدیرۀ اتحادیۀ ناشران، ضمن یادکرد نکتهای دربارۀ مرحوم محمد زهرایی، مدیر نشر «کارنامه»، ویرایش را نوعی دستگاه فکری خواند و با اشاره به اینکه مسئلهها و معضلهای حوزۀ نوشتار در طی زمان، تغییر کردهاند از اهمیت ویرایش و ضرورت ایجاد انجمنهای ویرایش سخن گفت.
سپس فریبرز مجیدی، رئیس هیاتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران، از روند مستمر و پرفرازوفرود تشکیل انجمن ویراستاران و نیز، هدفها و رسالت این انجمن سخن گفت. همچنین دربارۀ تشتتِ شیوهنامهای در میان ویراستاران و قدرت صنفی و سازمانی ویراستاران نکتههایی را بیان کرد. بعد از سخنان فریبرز مجیدی کلیپی پخش شد که در آن روند شکلگیری انجمن، برنامههای سابق نشان و همچنین اعضای فعلی این انجمن معرفی شده بود.
سپس، مهناز مقدسی، دبیر انجمن، دربارۀ هدف از تشکیل این جلسه و نیز اهداف انجمن صنفی ویراستاران صحبت کرد و یادآور شد که بسیاری از ویراستاران نمیدانند داشتن صنف برای این حرفه و هر حرفۀ دیگری چه اهمیتی دارد. مقدسی همچنین دربارۀ نحوۀ برقراری ارتباط حرفهای ویراستار و ناشر و مباحث صنفی جامعۀ ویراستاران توضیح داد. علاوهبرآن، به ساختار سازمانی انجمن، کمیسیونها و فعالیتهای دهماهۀ انجمن اشاره کرد.
سپس مهدی قنواتی، مسئول کمیسیون آموزش انجمن، گفت این کمیسیون درصدد است دورههای آموزشی نگارش و ویرایش را بهدقت آسیبشناسی کند. همچنین، دانش ویراستاران را از جنبههای نظری و علمی و عملی، با روشها و شیوههای گوناگون ارزیابی کند تا بتواند رفتهرفته دورههای آموزشی بهینهای برای ویراستاران برای ارتقای سطح ویرایش در ایران طراحی و برگزار کند.
قنواتی از تلاش پیگیر انجمن برای برگزاری دورههای آموزشی ویرایش و ارتباط مؤثر با نهادهای مربوط هم خبر داد.
بعد از وی، فتحالله فروغی، خزانهدار و مسئول کمیسیون حقوقی انجمن، گفت: در قانون مؤلفان و مصنفان، جایگاه ویرایش بهمعنای اصلی و حقیقی خودش درنظر گرفته نشده و همین باعث شده ویراستاران قدرت حقوقی اثرگذاری نداشته باشند.
سپس هومن عباسپور، نایبرئیس انجمن و مسئول کمیسیون امور ویرایشی، دربارۀ این کمیسیون گفت: هدف ما گرفتن کارهای ویرایشی از ناشران و دادن آن به ویراستاران است، اما این کار بهشیوۀ مرسوم واسطهگری نیست، بلکه بر پایۀ روش دستیاری است. به این معنا که سرویراستاران این کمیسیون بر کار ویرایش و آمادهسازی کتابها نظارت میکنند و به این صورت، رفتهرفته هم ویراستاران ماهری تربیت خواهند کرد و هم کتابهای ناشران را با کیفیت مطلوبی ویرایش و آمادهسازی خواهند کرد.
بعد از وی، مهناز مقدسی، مسئول کمیسیون عضوگیری، به معرفی انواع عضویت و نیز شرایط و مزایا و چگونگی عضویت در انجمن پرداخت. وی همچنین تشکر از بزرگان ویرایش و استادان کامران فانی، عبدالحسین آذرنگ و موسی اسوار را بابت حمایت مشاورهای و تشویق ویژۀ هیئتمؤسس بر خود لازم دانست.
در بخش پایانی این نشست، بهنام رمضانینژاد، مسئول کمیسیون برنامهریزی و پژوهش، نخست اهداف و وظایف ۹گانۀ کمیسیون را برشمرد و سپس کارگروههای چهارگانۀ کمیسیون را معرفی کرد. وی اهداف «کارگروه معرفی مآخذ ویرایش» را معرفی کرد و از تشکیل «کارگروه واژگان نشر و ویرایش» خبر داد.
همچنین رمضانینژاد بهتفصیل دربارۀ «کارگروه معرفی ویراستاران» و «کارگروه معرفی شیوهنامههای ویرایش» نکتههایی بیان کرد. در پایان نیز در باب «برقراری ارتباط علمی و پژوهشی اعضا با نشرپژوهان و پیشکسوتان ویرایش»، «برنامهریزی برای نشستهای تخصصی و پژوهشی در حوزۀ مبانی نظری ویرایش و نشرپژوهی» و بازتاب آن در وبگاه انجمن، سخن گفت.
بخش دوم این هماندیشی بهصورت پرسش و پاسخ بود. حاضران پرسشهای خود درباره فعالیتهای انجمن، هیات مدیره، نحوه عضوگیری و … را مطرح کرده و اعضای هیات مدیره به آنها پاسخ دادند.
http://www.khabaronline.ir/detail/704678/culture/literature
http://www.mehrnews.com/news/4080059/نشست-تخصصی-ویراستاران-برگزار-شد
http://www.ghatreh.com/news/nn39166805/ویراستاران-قدرت-حقوقی-اثرگذاری-ندارند
گردهمایی انجمن ویراستاران
سهشنبه ویراستاران گرد میآیند تا حرفهای همدیگر را بشنوند.
نه ثبتنام میخواهد، نه مدرک. اگر ویراستارید یا به ویرایش علاقه دارید، بیایید.
@anjomnavirastaran
http://www.ilna.ir بخش-فرهنگ-هنر-6/531886-برگزاری-نشست-عمومی-انجمن-صنفی-ویراستاران
http://www.isna.ir/news/96061307508/گردهمایی-ویراستاران-برگزار-می-شود
کارگاه شابک برگزار میشود
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سرای کتاب مؤسسه خانه کتاب بار دیگر میزبان کارگاه شابک خواهد بود. این کارگاه به همت مؤسسه خانه کتاب دوشنبه (6 شهریورماه) در سرای کتاب برگزار میشود.
این کارگاهِ یکروزه با تدریس روحالله سلطانی، مدیر واحد شابک و شابم مؤسسه خانه کتاب از ساعت 17 تا 20 بهصورت رایگان برپا خواهد شد.
همچنین این کارگاه ویژه ناشران تازهکار، ناشر ـ مؤلفان و ناشرانی است که در استفاده از شابک خطا کردهاند.
شماره استاندارد بینالمللی کتاب یا شابک شمارهای متشکل از ۱۰ یا ۱۳ رقم است که به کتابهای منتشرشده منسوب میشود و هر شماره منحصر به یک کتاب (یا یک نگارش یا نوع مشخص از آن کتاب) است. تجدیدچاپ کتاب باعث تغییر شابک نمیشود. شابک را در زبانهایی که از خط لاتین استفاده میکنند با ISBN نشان میدهند.
سرای کتاب در خیابان انقلاب، بین فلسطین و برداران مظفر جنوبی، شماره 1080، مؤسسه خانه کتاب، طبقه منفی 2 واقع شده است.
http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/251395/کارگاه-شابک-برگزار-می-شود
چاپ دوم دستنامۀ ویرایش
چاپ دوم #دستنامه_ویرایش منتشر شد و از فردا #پخش_ققنوس توزیعش را آغاز میکند.
خوشبختانه، استقبال از این کتاب چشمگیر بوده و با توجه به سفارشهای عمدهی کتابفروشیها ما مشغول آمادهسازی چاپ سوم کتابیم.
تماس با نشر سده اینستاگرام: https://www.instagram.com/sadepub تلفن دفتر نشر: ۶۶۸۶۲۱۴۳ خرید کتابهای نشر سده با ارسال رایگان:@NashreSade ارتباط با مدیر نشر: ۰۹۱۲۲۴۷۲۸۳۸ @HJavid
انجمن صنفی ویراستاران شهر تهران
فراخوان جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار
فراخوان جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار
@CGIE_Channel
نخستین دورۀ آموزش ویرایش انجمن صنفی ویراستاران
زادروز استاد دکتر جلال ستاری
چهاردهم مرداد تولد استاد دکتر جلال ستاری (متولد ۱۳۱۰) است؛ مردی که اسطورهشناسیِ مدرن را به جامعۀ فرهنگی ایران شناساند. پیش از ستاری کتابها و مقالههایی دربارۀ اسطورهشناسی، بهویژه اساطیر ایران، به فارسی نوشته یا ترجمه شده بود، اما هیچکس بهاندازۀ او آثاری در این زمینه نه نوشت و نه ترجمه کرد. وانگهی، آثارش دیگران را هم به این راه کشاند. آنچه ایرانِ پیش از ستاری را از ایرانِ پس از او جدا میکند آن است که ایرانیان موضوع جذّاب اسطورهشناسی را پیش از ستاری نه به این حد و نه با این کیفیت درک کرده بودند. با آثار ستاری، دانشِ ما ایرانیان گام بزرگی به پیش رفت و برگشت به پیش از آن ناممکن است.
استاد گرامی، قلمتان پایدار و عمرتان دراز باد.
هومن عباسپور
انجمن صنفی ویراستاران
زادروز محمود دولتآبادی
دهم مرداد تولد محمود دولتآبادی است. نویسندهای با نثری رشکبرانگیز که چشماندازهای نادیدهای را به داستان فارسی افزوده است. نویسندهای از تبار بیهقی و طرسوسی و فرامرز بن خداداد. کمتر کتابخوانی را میتوان یافت که نوشتهای از دولتآبادی نخوانده باشد. نه شیفتۀ القاب است و نه نیازمندِ ستایش و میدانم که لقب «استاد» برای نویسندهای مردمی چون او از قدرش میکاهد.
پس فقط میگوییم آقای دولتآبادی عزیز، تولدتان مبارک. سایهتان برقرار و قلمتان پایدار.
هومن عباسپور
@anjomanvirastaran
دیدار اعضای هیئت مدیرۀ انجمن با دکتر حسن ذوالفقاری (رئیس گروه آموزش زبان فارسی فرهنگستان)
امروز 11 مرداد 1396 اعضای هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران با دکتر حسن ذوالفقاری، رئیس گروه آموزش زبان فارسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و خانم دکتر مریم دانشگر، معاون گروه، دیدار کردند. در این جلسه مباحث گوناگونی مطرح شد، ازجمله همکاری انجمن با گروه آموزش زبان فارسی در امر آموزش و تربیت ویراستار، تشکیل کلاسهای مهارتی در انجمن برای آموزش ویراستاران، ازجمله فارغالتحصیلان کارشناسی ارشد رشتۀ نگارش و ویرایش، تجهیز انجمن و توجهِ ویژه به کمبود ویراستار در بخش مطبوعات و نشریات و ادبیات کودک، فراهمکردن زمینههای شناسایی ویراستاران از طریق آزمون سراسری و طبقهبندی توانمندی ویراستاران برای معرفی آنها به مراکز فرهنگی.
اعضای انجمن صنفی ویراستاران با گروه آموزش زبان فارسی فرهنگستان
خطر ویرایشِ دیجیتالی
در سالهای اخیر، براثر درکِ نادرست و سطحی از ویرایش، نوعی نگاهِ دیجیتالی در میان نوویراستاران رایج شده که باید از فراگیرشدنِ آن پرهیز کنیم. ما باید بدانیم:
- وقتی دو کلمه یا دو تعبیر برای بیان یک مفهوم داریم، لزوماً یکی از آن دو غلط نیست.
- جملۀ درست لزوماً به یک شکل نیست. میتوان جملههای متعددی با یک مضمون نوشت که همه درست باشند.
- وقتی یک کلمه دو رسمالخط دارد، لزوماً آن صورتی که ما به آن عادت داریم یا آن صورتی که تأییدشدۀ فرهنگستان است بهتر و درستتر نیست.
- نوشتن اعداد از راست به چپ و از چپ به راست هردو درست است و هر روش طرفداران خود را دارد.
- تورفتنِ سطر اولِ پاراگرافِ اول یا آغازِ آن سطر از سرِ اشپون هردو درست است و برگزیدن یکی از آن دو امری اختیاری است.
- ارجاعِ درونمتنی و پانوشتی هردو درست است و، در آثار تألیفی، ویراستار و مؤلف و گاه ناشر، بنابر نوعِ متن یا تعداد ارجاعات، تصمیم میگیرند که کدامیک از آن دو روش را اختیار کنند.
اینها فقط چند مثال از میان صدهاست که ناآگاهی از آنها به تلقیِ عوامانه از ویرایش دامن میزند و ویرایش را به بیراهۀ دیجیتالیشدن پرتاب میکند.
ما تنها میتوانیم بگوییم که کدام شکل رایجتر است یا کدام تعبیر با متن متناسبتر است یا کدام آرایشِ پاراگراف با قطع و فونت سازگارتر است یا «من از فلان شیوهنامه پیروی میکنم».
#ناویرایش #نوویراستار #ناویراستار
هومن عباسپور
@anjomanvirastaran
درگذشت مدیا کاشیگر
عجیبترین عنوان کتاب سال بریتانیا انتخاب شد
معرفی برندۀ جایزه ۲۰ هزار پوندی آمازون برای برای قصهگویی
نشر سده بهزودی منتشر میکند: دستنامۀ ویرایش بهروز صفرزاده
نشر سده بهزودی منتشر میکند:
دستنامۀ ویرایش
بهروز صفرزاده
کتابی راهگشا برای ویراستاران، نویسندگان، مترجمان و ناشران.
@SadePub
رمان وایتهد جایزه آرتور سی کلارک را هم برد
طرح «تابستانه کتاب» از 15 مرداد آغاز میشود
طرح «تابستانه کتاب» از ۱۵ مردادماه در کتابفروشیهای عضو این طرح در سراسر کشور آغاز به کار میکند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی خانه کتاب، طرح «تابستانه کتاب» با شعار «این چنین دوست کتاب است از او دست مدار» از ۱۵ مردادماه در کتابفروشیهای سراسر کشور آغاز میشود که بر این اساس علاقهمندان و خریداران کتاب با همراه داشتن کارت ملی، میتوانند از تخفیف ۲۰ تا ۲۵ درصدی خرید کتاب در این طرح تا سقف یکصد هزار تومان استفاده کنند.
ثبت نام کتابفروشیها برای مشارکت در طرح «تابستانه کتاب» تا دهم مردادماه تمدید شده و کتابفروشان میتوانند با مراجعه به سایت ketab.ir نسبت به ثبت نام خود اقدام کنند. مهلت تعیین شده تمدید نمیشود.
تاکنون ۷۳۴ کتابفروشی از ۳۱ استان کشور متقاضی شرکت در طرح «تابستانه کتاب» هستند که از این تعداد ۵۸۴ کتابفروشی از مراکز استان ها و ۱۵۰ کتابفروشی از شهرستان ها عضو طرح شدهاند.
استان تهران با ۱۳۰ کتابفروشی تاکنون در صدر بیشترین مشارکت کتابفروشیها قرار دارد و استانهای قم، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، کردستان، آذربایجان شرقی، کرمان، خوزستان، مازندران، گیلان، همدان، یزد، آذربایجان غربی، کرمانشاه و خراسان جنوبی در جایگاههای بعدی قرار گرفتهاند.