یدالله ثمره، زبانشناس ایرانی، متولد ۱۱ اردیبهشت ۱۳۱۱ شمسی در کرمان است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در کرمان و سیرجان گذراند، در ۱۳۴۰ لیسانس زبان و ادبیات فارسی گرفت؛ در دوران تحصیلش از استادانی چون بدیعالزمان فروزانفر، محمد معین، جلالالدین همایی، محمدتقی مدرس رضوی، ابراهیم پورداوود، محمد خوانساری، ذبیحالله صفا و صادقکیا آموخت. در ۱۳۴۲ بورس تحصیلی گرفت و عازم انگلستان شد و در رشتۀ زبانشناسی همگانی در مقطع کارشناسی ارشد ثبتنام کرد؛ سرانجام، در ۱۳۴۸ از تز دکتری خود در زمینۀ آواشناسی (فونتیک) در دانشگاه لندن دفاع کرد. ثمره در لندن از محضر استادانی همچون جی. دی. اوگانور، ا. سی. گمیسون، آر. اچ. روبینز و هالیدی بهره برد.
او پس از بازگشت به ایران در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. تخصص وی بیشتر در حوزۀ آواشناسی و واجشناسی است. او اولین رئیس انجمن زبانشناسی ایران، و از اعضای پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است. کتاب آواشناسی زبان فارسی، که نشر مرکز آن را منتشر کرده، یکی از برجستهترین آثار اوست. همچنین از وی مقالات بیشماری در نشریاتی همچون نشریه دانشکده ادبیات، نشریه کنگره ایرانشناسی، مجله وحید و مجله رودکی چاپ شده است.
دیگر آثار ارزشمند او عبارتاند از:
- دریچهای به زبان فارسی، انتشارات الهدی، ۱۳۷۳؛
- راهنمای تدریس زبان فارسی (در پنج جلد که به زبانهای آلمانی، فرانسه، روسی، اسپانیایی، ترکی استانبولی و هندی ترجمه شده است.)؛
- راهنمای زبان فارسی، انتشارات الهدی، ۱۳۷۴؛
دو کتاب اخیر برای دانشگاههای قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان به انتخاب مرحوم پرفسور رستم اوف به زبان قزاقی و خط سیریلیک نوشته و چاپ شده است؛
- تهیه و تدوین بخشی از حرف «هـ» لغتنامۀ دهخدا؛
- همکاری در تهیه و تدوین فرهنگ فارسی معین؛
- –زبانهای خاموش، با همکاری بدرالزمان قریب، پژوهشگاه علوم انسانی، ۱۳۶۵ (وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی این کتاب را در ۱۳۶۶ بهعنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزید)؛
- نظام آوایی زبان: نظریه و تحلیل (ترجمه)، لاری هایمن، انتشارات فرهنگ معاصر (چاپ دوم این کتاب را انتشارات الهدی منتشر کرده است)، ۱۳۶۸.
گردآورنده: سپیده پورمقدم