چنان که پیش‌تر اعلام کردیم، قرار است اولین دورۀ آموزش نگارش و ویرایش متون کودک و نوجوان در ایران به همت انجمن صنفی ویراستاران برگزار شود. به همین منظور جلسه‌ای با حضور استادان این دوره در ۱ تیرماه ۱۳۹۹ در دفتر انجمن صنفی ویراستاران برگزار شد.
در ابتدای جلسه، مهناز مقدسی، دبیر انجمن صنفی ویراستاران، ضمن خوشامد و خیر مقدم به حاضران، در مورد چگونگی شکل‌گیری این دوره مطالبی گفت و ابراز کرد که چون اعضای این انجمن عمدتاً استادان ویرایش مرکز نشر دانشگاهی هم بوده‌اند، از زمان تأسیس انجمن در فکر برگزاری دوره‌های تخصصی بودند. به‌سبب تقاضای ناشران و دانش‌آموختگان دوره‌های عمومی، تشکیل دورۀ ویرایش کتاب کودک در برنامه‌ریزی کمیسیون آموزش قرار گرفت. آقای قنواتی و خانم شانه با مشاوره‌ها و تشکیل جلسات متعدد دورۀ آموزش ویرایش و نگارش متون کودک و نوجوان را طراحی کردند. امیدواریم با برگزاری این دوره، که نخستین دورۀ ویرایش کتاب کودک خواهد بود، انجمن صنفی بتواند گام مؤثری در ویرایش متون این حوزه بردارد.
مهدی قنواتی، رئیس کمیسیون آموزش انجمن صنفی ویراستاران، گفت برخی از استادان همین دوره در دوره‌های آموزش ویرایش در مرکز نشر دانشگاهی تدریس می‌کردند. با توجه به این سابقه، متوجه شدیم که باید دوره‌های تخصصی هم برگزار کنیم و یکی از این دوره‌ها که جایش خالی بود دورۀ آموزش نگارش و ویرایش متون کودکان و نوجوانان بود. طی دو سال گذشته به تدوین طرح دروس و انتخاب استادان مناسب هر درس پرداختیم و به طرح کنونی رسیدیم. از نظر ما، ویرایش باید حتماً تخصصی باشد. هر کسی به صرف گذراندن چند ساعت دورۀ ویرایش نمی‌تواند هر متنی را ویرایش کند.
فهیمه شانه، نویسنده، مترجم، و از طراحان و مدرسان این دوره، گفت: ویراستاران گمان می‌کنند باید از صرف و نحو زبان آگاه باشند. در حالی که باید از محتوای متنی هم که ویرایش می‌کند آگاه باشند. در دورۀ آموزش ویرایش کودک و نوجوان برنامه‌ریزی کردیم که درس‌ها کاملاً متناسب با متون این گروه سنی باشد. طراحان این دوره معتقدند اولین چیزی که ویراستار این حوزه باید بداند زبان خاص کودک و نوجوان است؛ همان زبانی که در حوزۀ واژگان محدود و در حوزۀ اندیشه چنان فراخ است که گاه با زبان و اندیشۀ رمزی عرفان تن می‌زند: ساده اما عمیق، صریح اما محتاط، لطیف و روشن اما استوار و محکم.
مهرنوش هدایتی: وضع ادبیات کودک و نوجوان با ویرایش عمومی تفاوت دارد. ادبیات رایج کودک و نوجوان انگار ادبیاتی است که خدایان زمینی (بزرگ‌سالان) برای بندگان (کودکان) نوشته‌اند. قبلاً ویرایش زبانی بر روی صرف و نحو بوده و چقدر خوب است به دانشجویان بیاموزیم که متن را متناسب با سن کودک یا نوجوان بازنویسی و اصلاح کند.
محسن هجری، نویسنده و ویراستار متون کودک و نوجوان و از مدرسان این دوره، گفت: معیار متن کودک «مخاطب» است، نه متن. ادبیات کودک مخاطب‌محور است، نه متن‌محور. یعنی اگر متن خوبی تهیه و ویرایش کنیم، ولی به درد کودک نخورد، کار عبثی کرده‌ایم. در ضمن، نقش خیال در ادبیات کودک تعیین‌کننده است.
محمد گودرزی دهریزی، شاعر، نویسنده، استاد ادبیات و از مدرسان این دوره، گفت: دربارۀ نشانه‌های ویرایشی زیاد نوشته‌اند. حتی یک جزوه‌ای را یک سازمانی تدوین کرده بود که نزدیک به دویست علامت را توضیح داده بود ولی پرکاربردترین نشانه‌ها حدود پنج تاست که از بین آن پنج تا هم نقطه از همه مهم‌تر است. نقطه‌های زیاد در متن باعث محکم‌بودن جمله‌ها می‌شود و باعث می‌شود که جمله‌ها کوتاه‌تر و خواندنی‌تر و مفهوم‌تر باشند.
فتح‌الله فروغی، دبیر انجمن ناشران کودک و نوجوان و از مدرسان این دوره، گفت: این مهم است که دانشجو هر درسی را مستقل و همۀ درس‌ها را مانند یک مجموعه فرابگیرد. پس هم‌پوشانی درس‌ها را باید در نظر داشت. در ضمن، احتمالاً برخی از شرکت‌کنندگان در این دوره ممکن است خودشان ناشر باشند.
هومن عباسپور، نایب‌رئیس انجمن صنفی ویراستاران و از مدرسان این دوره، با اشاره به متن‌ها علمی گفت: نثر علمی، به معنای عام آن، دارد از نثر اداری تأثیر می‌گیرد و دانشگاهیان ما وقتی مقاله یا کتاب می‌نویسند یا ترجمه می‌کنند متوجه نیستند که نثری که به کار می‌برند نثر اداری است، نه علمی. عباسپور پیشنهاد کرد همۀ استادان سیلابس‌های خود را به مدیریت کمیسیون آموزش انجمن عرضه کنند تا بررسی شود و از تکرار برخی نکات جلوگیری شود.
شیوا حریری، ویراستار متون کودک و نوجوان و از مدرسان این دوره گفت: در این دوره باید به‌جز فانتزی، باقی ژانرها، مثل طنز و عاشقانه و تعلیمی، معرفی، بررسی و تدریس شود. گروه‌های سنی هم باید در هر درس در نظر گرفته شوند. هر دو سال ادبیات کودکان به اعتبار گروه سنی‌شان تغییر می‌کند. ویرایش مطبوعاتی کودک و نوجوان هم باید تدریس شود. حریری، با اشاره با تفاوت ادبیات کودک و بزرگ‌سال، گفت یک فرق ادبیات کودک با بزرگ‌سال در این است که شما در ادبیات بزرگ‌سال هر چه بخواهید می‌توانید بنویسید، ولی در ادبیات کودک ناچارید خودتان را محدود کنید.
در این نشست استادان دوره دربارۀ نحوۀ برگزاری کلاس‌ها، دقیق‌تر کردن سرفصل‌ها و برقراری ارتباط با دیگر استادان به قصد همسویی و هماهنگی صحبت کردند.
در پایان، مهدی قنواتی گفت که ترجیح می‌دهیم این اولین دوره را به صورت حضوری برگزار کنیم، برای همین در صددیم شرایط مناسب و فضای مناسب را برای آن تدارک ببینیم و هر چه زودتر آن را برگزار کنیم.
[Best_Wordpress_Gallery id=”96″ gal_title=”مدرسان کودک تیر۹۹”]
#انجمن_صنفی_ویراستاران #ویرایش #ویراستاری #آموزش_ویرایش #کارگاه_ویرایش #ادبیات کودک #ادبیات_کودک_و_نوجوان #فتح‌الله_فروغی #مهدی_قنواتی #فهیمه_شانه #مهناز_مقدسی #هومن_عباسپور #محسن_هجری #شیوا_حریری #مهرنوش_هدایتی #محمد_گودرزی_دهریزی
