نشست «بحثی دربارۀ شکسته‌نویسی، بایدها و نبایدها» روز پنجشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸، در سالن اهل قلم، برگزار شد. در ابتدای این نشست، مهناز مقدسی، دبیر انجمن صنفی ویراستاران، به گفت‌وگوها و نوشته‌های سالهای اخیر دربارۀ شکسته‌نویسی اشاره کرد و آرای استادان ازجمله احمد سمیعی (گیلانی) و علی صلح‌جو را بازگو کرد سپس، از سخنرانان درخواست کرد تا نظرهایشان را مطرح کنند.
مهشید نونهالی، مترجم، ویراستار و مشاور انجمن صنفی ویراستاران، ضمن اعلام مخالفت با شکسته‌نویسی در نوشته‌ها به‌ویژه آثار ترجمه‌ای و کتابهای تألیفی، گفت که در کارگاه‌های خود به مترجمان توصیه میکند، به‌جای کوتاه‌کردن و تغییر‌دادن املای کلمات و شکستن آنها، از تغییر ساخت نحوی جملات و نزدیک‌کردن آن به ساخت محاوره‌ای برای انتقال زبان گفتاری استفاده کنند. وی به خطر شکسته‌نویسی در تغییر املای کلمات اشاره کرد و گفت شکستن کلمات، که طبعاً براساس گویش تهرانی است، موجب میشود که این گویش در شهرستان‌ها معیار قرار گیرد، در حالی که در شهرها و شهرستان‌ها کلمات به این صورت شکسته نمی‌شود، مثلاً در کرمانشاه و در بین کردها کلمۀ «مهمان» همیشه کامل ادا میشود و به «مهمون» تبدیل نمی‌شود یا «هندوانه» هرگز تغییر نمی‌کند به «هندونه». نونهالی دربارۀ خطرهای این نوع نوشتار مطالب دیگری را بیان کرد.
بهروز صفرزاده، فرهنگ‌نگار و ویراستار و عضو هیئت‌مدیرۀ انجمن ویراستاران، به کتاب فرهنگ فارسی گفتاری خود اشاره کرد که وی براساس کلمات گفتاری رایج در بین فارسی‌زبانان آن را تدوین کرده و گفت که از نظر زبانشناسی ما نمی‌توانیم این تغییرات را در زبان نادیده بگیریم و بخواهیم که مردم به‌کار نبرند چون اساساً مردم به همین زبان گفتوگو میکنند و طبیعی است که این شیوه در نوشتار هم وارد شود، موضوع اصلی روشِ شکستن کلمات است. وی افزود که شکستن کلمات در همۀ واژه‌ها رخ نمی‌دهد و فقط تعداد مشخصی از آواها هستند که در نوشتار حذف میشوند یا تغییر میکنند و حتی برخی از این تغییرات به صورت یکسان در کلمات مشابه به کار نمی‌رود، مثلاً ما «ساختمان» را در گفتار به «ساختمون» تبدیل می‌کنیم اما «آپارتمان» را به «آپارتمون» تبدیل نمی‌کنیم. این نوع شکستن کلمات قواعدی دارد که باید از منظر زبانشناسی تحلیل شود و قواعد آن استخراج گردد.
هومن عباسپور، نایب‌رئیس هیئت مدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران و سرویراستار نشرچشمه، شکسته‌نویسی را به «گفتاری‌نویسی» اصلاح کرد و گفت گفتاری‌نویسی امری است که در نوشتار رواج یافته و ناگزیریم آن را بپذیریم، اما تقریباً محال به نظر میرسد که روزی گفتاری‌نویسی وارد نوشته‌های اداری و متون دانشگاهی و احکام و اسناد رسمی شود، پس در تمام متن‌ها رقیب نوشتار رسمی نخواهد بود. وانگهی، جز در ساخت‌های مشخصی، با تغییر نحو جمله نیز نمی‌توان خواننده را واداشت که خودبه‌خود متن را به زبان گفتاری بخواند. طبیعی است در چنین شرایطی، به‌جای برخورد نفی‌گرایانه با گفتاری‌نویسی، باید قواعدی برای آن وضع کرد. عباسپور افزود که کتابی در زمینۀ گفتاری‌نویسی (شکسته‌نویسی) در دست تألیف دارد.
در پایان این نشست، برخی حاضران مطالبی را مطرح کردند و مهناز مقدسی، دبیر نشست، از قول مهدی قنواتی، مدیر کمیسیون آموزش انجمن صنفی ویراستاران، اعلام کرد که برای شکسته‌نویسی کارگاه‌هایی آموزشی یا دوره‌ای آموزشی در نظر گرفته شده که به‌زودی برای تشکیل آن اقدام خواهد شد.
گزارش تصویری:
[Best_Wordpress_Gallery id=”80″ gal_title=”نشست شکسته‌نویسی”]
