دشواریهای ویرایش دانشنامهای و یادی از استاد اسماعیل سعادت
انجمن صنفی ویراستاران در دومین روز نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران (۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴)، در سلسلهنشستهای انتقال تجربه، میزبان دکتر امید طبیبزاده و دکتر آمنه بیدگلی بود. در این نشست، دربارهٔ نگارش و ویرایش مقالات دانشنامهای و وظایف نویسنده و ویراستار صحبت شد.
دکتر آمنه بیدگلی، دستیار استاد اسماعیل سعادت در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی فرهنگستان، به تجارب خود در دانشنامه و دقتنظر و وسواس استاد سعادت اشاره کرد و گفت: استاد سعادت به جوانها فرصت میداد که یاد بگیرند و آنها را تشویق میکرد که مقاله بنویسند و همین موضوع باعث شده بود که همکاران دانشنامه آرامآرام به مؤلفان دانشنامه تبدیل شوند. دکتر بیدگلی دربارۀ انتشار ذیل دوم دانشنامۀ زبان و ادبیات فارسی گفت که در این دانشنامه، از ابتدای شکلگیری تا انتشار دومین پیوست آن، مقالات بهدقت ویرایش و تمام استنادهای مقالات تکتک وارسی شده است. وی افزود با انتشار دومین «ذیل» دانشنامه در سال ۱۴۰۴، طرح دانشنامۀ زبان و ادبیات فارسی به اتمام رسید.
زبان معیار؛ توصیف و تجویز
دکتر امید طبیبزاده، زبانشناس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در پاسخ به این نظر که ویرایش امری تجویزی است نه توصیفی؟ گفت: هر توصیفی به طریق اولی تجویزی به همراه دارد. در زبان مکتوب و معیار تجویز وجود دارد، ولی در مورد زبانی که معیار نیست، مثل زبان ادبی (شعر و داستان) و متنهای نوشتهشدۀ گویشی قاعدتاً تجویز جایی ندارد و ویراستار مجاز نیست تجویز کند یا تغییری بدهد مگر آنکه با صاحب اثر به توافق برسد. استاد طبیبزاده افزود: وقتی متنی به گویش خاصی نوشته شده، یعنی آن زبان به همان صورتی که صحبت میشود ثبت شده پس این نوشته را نباید ویرایش کرد و تغییر داد.
او دربارۀ ویرایش گفت: فقط زبان معیار است که ویرایش تجویزی دارد و دیگر گونههای زبان را نباید به روش تجویزی ویرایش کرد.
دیگر حاضران در نشست:
اصغر مهرپرور، الهه عینبخش، محسن عموشاهی، پیام شمسالدینی، سحر شهامترزم، محمدرضا علیبخشی، مهرداد طوسی، محدثه فیضی، علیرضا باقریوند، نیما مبینی
نشسته از راست: هومن عباسپور، مهناز مقدسی، امید طبیبزاده، اصغر مهرپرور، آمنه بیدگلی
ایستاده از راست: مهرداد طوسی، محدثه فیضی، علیرضا باقریوند، نیما مبینی، پیام شمسالدینی، …. ، محمدرضا علیبخشی، سحر شهامترزم، علیرضا نیکزاد
سایر فعالیتها
اعطای لوح عضویت افتخاری انجمن صنفی ویراستاران به استاد موسی اسوار در مراسم «از تیسفون تا بغداد»
از راست: هومن عباسپور، استاد موسی اسوار، اصغر مهرپرور، مهناز مقدسی، پیام شمسالدینی