زادروز محمدعلی موحد را گرامی می‌داریم

محمدعلی موحد در ۲ خرداد ۱۳۰۲ در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تبریز گذراند و پس از اخذ دیپلم متوسطۀ ادبی به تهران آمد، اما به‌سبب فوت پدرش مجدداً به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت. در این دوره در تهران و تبریز در رفت‌وآمد بود. 

در ۱۳۲۹ به شرکت نفت آبادان رفت. پس از خروج انگلیسی‌ها در ۱۳۳۲ از آبادان، سردبیر روزنامۀ‌ شرکت نفت شد. شد  در همین سال به تهران منتقل شد. او در ۱۳۳۲ کتاب رحله اثر ابن ‌بطوطه را ترجمه کرد که در ۱۳۳۶ منتشر شد. این اثر به‌سبب قلم شیوا ترجمۀ روان ، توجه بسیاری را جلب کرد و نام موحد بر سر زبان‌ها انداخت؛ چنان‌که استادانی چون مجتبی مینویی و محمدعلی جمال‌زاده او را تشویق و تحسین کردند.

موحد تحصیلات خود را در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تا اخذ مدرک دکتری حقوق خصوصی ادامه داد. در ۱۳۳۸، و پس از فارغ‌التحصیلی، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین‌الملل به انگلستان رفت و مطالعات خود را زیر نظر پرفسور جنینگز در کیمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد. همچنین در این دوره، با ایران‌شناسانی چون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لارنس لاکهات همکاری کرد و به تحقیق دربارۀ نسخه‌های خطی موجود در موزۀ بریتانیا پرداخت و  تصحیح نسخۀ سلوک‌الملوک، تألیف فضل‌الله روزبهان خنجی، متخلص به امین، را برگزید.

موحد از آغاز تأسیس شرکت ملی نفت ایران در گروه حقوقی شرکت نفت حضور داشت و، با داشتن مدرک وکالت پایۀ یک دادگستری، تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت مدیره، ‌مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت مدیره) ارتقای مقام یافت. او در ابتدای تأسیس سازمان اوپک به مدت شش ماه معاون اجرایی آن سازمان در ژنو بود. او در کنار مشاغل رسمی حقوق مدنی و حقوق نفت، در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران و دانشکدۀ علوم مالی و حسابداری تدریس می‌کرد.

محمدعلی موحد آثار و مقالات فراوانی را تاکنون به دست چاپ سپرده است. مهم‌ترین اثر تحقیقی  او مقالات شمس تبریزی است. برخی دیگر از آثار اوست:

 

 

حدیقهالحقیقه، از ابوالفتح محمدبن شیخ‌الاسلام احمد جام (ژنده‌پیل)، تصحیح و تعلیق از محمدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳.

سفرنامۀ ابن بطوطه، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱.

خزران، آرتور کستلر، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۱.

سلوک‌الملوک، از فضل‌الله روزبهان خُنجی، تصحیح و تعلیق از محمدعلی، انتشارات خوارزمی

چهار مقاله دربارۀ آزادی، از آیزایا برلین (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹

مقالات شمس تبریزی (تصحیح و تعلیق)، تهران: انتشارات خوارزمی، (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹

خُمی از شراب ربانی، گزیدهٔ مقالات شمس (تصحیح و تعلیق)، تهران، سخن، ۱۳۷۳

اصطرلاب حق، گزیدهٔ فیه‌مافیه (تصحیح و تعلیق)، تهران: سخن، ۱۳۷۵

ابن‌بطوطه (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۸

شمس تبریزی (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۹

خواب آشفتهٔ نفت، دکتر مصدق و نهضت ملی ایران (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۸۴

ملی کردن و غرامت: درس‌هایی از داوری‌های نفتی، (تألیف)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۴

در هوای حق و عدالت (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه اندیشه)، ۱۳۸۴

فصوص‌الحکم، ابن عربی (ترجمه و تعلیق)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۵

مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلام، از دانیل دنت (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۸۵

 

در جستجوی آینه: گزیدۀ مقالات شمس تبریزی، (گردآورنده) تهران: نشر معین (همراه با لوح شنیداری با خوانش هوشنگ آزادی‌ور)، ۱۳۹۲

مثنوی معنوی، تصحیح محمدعلی موحد، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۶٫

 

 

گردآورنده: سپیده پورمقدم

 

 

از تو می‌آموزیم بی‌حاشیه زندگی‌کردن و در اوج بودن را

 

کامران فانی در ۲۵ فروردین ۱۳۲۳ در قزوین به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین گذراند و در ۱۳۴۱ در کنکور دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد، دو سال بعد، از پزشکی انصراف داد و مجدداً در کنکور شرکت کرد و به دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران راه یافت. در دوران تحصیلش از استادانی چون دکتر مظاهر مصفا، جعفر شهیدی، دکتر لطفعلی صورتگر، دکتر شیری بیانی و سیمین دانشور آموخت. تسلطش بر زبان انگلیسی‌ موجب همکاری‌اش با چند ناشر و ترجمۀ چند کتاب شد. در حدود سال ۱۳۴۵، به خدمت سربازی رفت و در جنگ ایران و عراق نیز شرکت کرد. پس از پایان سربازی، برای ادامۀ تحصیل به انگلیس رفت تا در رشتۀ ادبیات انگلیسی تحصیل کند، اما به عللی آن را رها کرد و به ایران بازگشت. در ۱۳۵۳ که اولین دورۀ آزمون کارشناسی ارشد کتابداری برگزار شد، به این رشته روی آورد.

فانی از ۱۳۵۹ به کتابخانۀ ملی پیوست و سمت‌های متعددی را عهده‌دار شد، از جمله عضو هیئت علمی، مشاور ریاست و عضو شورای عالی مشاوران کتابخانۀ ملی، عضو هیئت امنای کتابخانۀ مجلس و عضو شورای عالی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی. او در طول فعالیت‌های مستمر علمی و فرهنگی‌اش سرویراستار و مشاور چندین اثر مرجع دانشنامه‌ای بوده است، از جمله دایرۀالمعارف تشیع، دانشنامۀ دانش‌گستر، دایرهالمعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی.

استاد فانی در میان اهل قلم و در بین کتابداران ایران جایگاهی ویژه دارد و شهرتش به کتاب‌خوانی و تسلطش بر انواع علوم تجربی و انسانی است. او را «جامع‌العلوم» و «پدر علم کتابداری» خوانده‌اند و همه به اتفاق از حسن سلوک و مثبت‌اندیشی او سخن‌ می‌رانند.

استاد عزیز سلامت باشید و حضورتان پردوام!

 

از ترجمه‌های اوست.

  • آدم‌های ماشینی: روبات‌ها، کارل چابک، ترجمۀ کامران فانی، ۱۳۴۹٫
  • خطابه پوشکین، داستایوفسکی، ترجمۀ کامران فانی و سعید حمیدیان،
  • مرغ دریایی، آنتوان چخوف، ترجمۀ کامران فانی، تهران. ۱۳۵۱
  • سلوک روحی بتهوون، سالیوان، ترجمۀ کامران فانی، تهران.۱۳۶۸
  • علم در تاریخ، جان برنال، ترجمۀ کامران فانی، امیرکبیر، ۱۳۵۶-۱۳۵۴٫
  • زرتشت، سیاستمدار یا جادوگر؟، وال‍ت‍ر ب‍رون‍و ه‍ن‍ی‍ن‍گ‌، ترجمۀ کامران فانی، نشر پرواز، ۱۳۸۳٫

سه خواهر، آنتوان چخوف، ترجمۀ کامران فانی با همکاری سعید حمیدیان،  قطره، ۱۳۸۳٫

 

گردآورنده: سپیده پورمقدم