زادروز محمدعلی موحد را گرامی می‌داریم

محمدعلی موحد در ۲ خرداد ۱۳۰۲ در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تبریز گذراند و پس از اخذ دیپلم متوسطۀ ادبی به تهران آمد، اما به‌سبب فوت پدرش مجدداً به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت. در این دوره در تهران و تبریز در رفت‌وآمد بود. 

در ۱۳۲۹ به شرکت نفت آبادان رفت. پس از خروج انگلیسی‌ها در ۱۳۳۲ از آبادان، سردبیر روزنامۀ‌ شرکت نفت شد. شد  در همین سال به تهران منتقل شد. او در ۱۳۳۲ کتاب رحله اثر ابن ‌بطوطه را ترجمه کرد که در ۱۳۳۶ منتشر شد. این اثر به‌سبب قلم شیوا ترجمۀ روان ، توجه بسیاری را جلب کرد و نام موحد بر سر زبان‌ها انداخت؛ چنان‌که استادانی چون مجتبی مینویی و محمدعلی جمال‌زاده او را تشویق و تحسین کردند.

موحد تحصیلات خود را در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تا اخذ مدرک دکتری حقوق خصوصی ادامه داد. در ۱۳۳۸، و پس از فارغ‌التحصیلی، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین‌الملل به انگلستان رفت و مطالعات خود را زیر نظر پرفسور جنینگز در کیمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد. همچنین در این دوره، با ایران‌شناسانی چون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لارنس لاکهات همکاری کرد و به تحقیق دربارۀ نسخه‌های خطی موجود در موزۀ بریتانیا پرداخت و  تصحیح نسخۀ سلوک‌الملوک، تألیف فضل‌الله روزبهان خنجی، متخلص به امین، را برگزید.

موحد از آغاز تأسیس شرکت ملی نفت ایران در گروه حقوقی شرکت نفت حضور داشت و، با داشتن مدرک وکالت پایۀ یک دادگستری، تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت مدیره، ‌مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت مدیره) ارتقای مقام یافت. او در ابتدای تأسیس سازمان اوپک به مدت شش ماه معاون اجرایی آن سازمان در ژنو بود. او در کنار مشاغل رسمی حقوق مدنی و حقوق نفت، در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران و دانشکدۀ علوم مالی و حسابداری تدریس می‌کرد.

محمدعلی موحد آثار و مقالات فراوانی را تاکنون به دست چاپ سپرده است. مهم‌ترین اثر تحقیقی  او مقالات شمس تبریزی است. برخی دیگر از آثار اوست:

 

 

حدیقهالحقیقه، از ابوالفتح محمدبن شیخ‌الاسلام احمد جام (ژنده‌پیل)، تصحیح و تعلیق از محمدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳.

سفرنامۀ ابن بطوطه، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱.

خزران، آرتور کستلر، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۱.

سلوک‌الملوک، از فضل‌الله روزبهان خُنجی، تصحیح و تعلیق از محمدعلی، انتشارات خوارزمی

چهار مقاله دربارۀ آزادی، از آیزایا برلین (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹

مقالات شمس تبریزی (تصحیح و تعلیق)، تهران: انتشارات خوارزمی، (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹

خُمی از شراب ربانی، گزیدهٔ مقالات شمس (تصحیح و تعلیق)، تهران، سخن، ۱۳۷۳

اصطرلاب حق، گزیدهٔ فیه‌مافیه (تصحیح و تعلیق)، تهران: سخن، ۱۳۷۵

ابن‌بطوطه (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۸

شمس تبریزی (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۹

خواب آشفتهٔ نفت، دکتر مصدق و نهضت ملی ایران (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۸۴

ملی کردن و غرامت: درس‌هایی از داوری‌های نفتی، (تألیف)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۴

در هوای حق و عدالت (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه اندیشه)، ۱۳۸۴

فصوص‌الحکم، ابن عربی (ترجمه و تعلیق)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۵

مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلام، از دانیل دنت (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۸۵

 

در جستجوی آینه: گزیدۀ مقالات شمس تبریزی، (گردآورنده) تهران: نشر معین (همراه با لوح شنیداری با خوانش هوشنگ آزادی‌ور)، ۱۳۹۲

مثنوی معنوی، تصحیح محمدعلی موحد، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۶٫

 

 

گردآورنده: سپیده پورمقدم