نشست ویرایش در نشرعمومی و نشر آموزشی (از زبان سرویراستاران و ناشران)
به نقل از ستاد خبری سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
لزوم دستیابی به یک شیوه‌نامه‌ی مشترک در ویرایش کتابهای آموزشی
ویرایش، کاری تزیینی نیست
نایب رئیس هیئت‌مدیره‌ی انجمن صنفی ویراستاران با تاکید بر اینکه ویرایش کاری تزیینی نیست، گفت: ناشر به وسیله‌ی یک ویراستارِ مشاور می‌‌تواند اثری خوب تولید کند.
به گزارش ستاد خبری سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «ویرایش در کتابهای عمومی-آموزشی» روز دوشنبه (۹ اردیبهشت ماه) در بخش ناشران آموزشی نمایشگاه کتاب توسط انجمن ویراستاران برگزار شد.
در این نشست که با دبیری فتح‌الله فروغی برگزار شد، هومن عباسپور با بیان این بحث که در ویرایش کتابهای ناشران عمومی و ناشران آموزشی باید تفکیک انجام شود، گفت: در متون ناشران عمومی معمولا پیش می‌‌آید که ویراستار آن را با متن اصلی مقابله کند در حالی که در نشر آموزشی چنین نیست.
نایب رئیس هیئت‌مدیره‌ی انجمن صنفی ویراستاران افزود: در نشر عمومی، ناشران در پذیرش اثر از ویراستار کمک نمی‌گیرند و معمولا خود ناشر اثر را انتخاب می‌‌کند و این نقصی است که در نشر عمومی به چشم می‌خورد. البته منظور از ویراستار کسی نیست که رسم‌الخط را درست می‌‌کند بلکه تاکید بر ویراستار به عنوان یک مشاور است.
عباسپور ادامه داد: در نشر عمومی، ویراستار در پایان کار وارد میشود در حالی که باید از ابتدا و در حین کار حضور داشته باشد. ویراستار می‌‌تواند شکل و تعداد فصول و حتی در برخی موارد عنوان کتاب را مشخص کند.
وی تاکید کرد: در بین ناشران عمومی شیوه‌نامه‌ی مشخصی در رابطه با ویراستاری وجود ندارد.
عباسپور در پایان صحبت‌‌های خود با تاکید بر این مسئله که ویرایش کاری تزیینی نیست، گفت: بسیاری از ناشران عمومی نمی‌دانند ویرایش چیست. کلمه‌ی ویرایش در سال‌‌های اخیر به شکل غلط مترادف با ویراست نیز به کار رفته است. ملاک پذیرش اثر در بین ناشران عمومی ملاک علمی نیست این در حالی است که ناشر به وسیله‌ی یک ویراستارِ مشاور می‌‌تواند اثری خوب تولید کند.
داشتن حداقل سواد، لازمه‌ی ویراستاری کتاب درسی
جعفر ربانی به عنوان دومین سخنران این نشست در مورد ویراستاری ناشران آموزشی گفت: کتابهای آموزشی را می‌‌توان به دو دسته‌ی کتابهای آموزش عمومی و کتابهای رسمی آموزشی که در آموزش و پرورش منتشر میشود، تقسیم کرد.
این ویراستار پیشکسوت با اشاره به اهمیت کتاب درسی گفت: این کتابها با بیشترین تیراژ در کشور منتشر می‌‌شوند. این کتابها باید طوری نوشته شوند که مراتب آموزش در مدارس گام به گام طی شود و دانش‌آموزان آن را فرا گیرند.
ربانی با بیان اینکه کتاب درسی کتابی است که سندیت آموزشی دارد، ادامه داد: هرچند ویراستاری این کتابها سهل و ممتنع است اما ویراستار کتاب درسی باید حداقل سواد لازم برای ویراستاری را داشته باشد. این مسئله در کتاب درسی یکی از ضروریات است.
وی تاکید کرد: در کتابهای درسی باید نثری قابل فهم برای دانش‌آموزان در نظر گرفت. از سال‌‌های ابتدایی تا دیپلم، دانش‌آموزان به‌تدریج ریزش می‌‌کنند و اگر کتابها ویرایش درستی نداشته باشند اثر آن آموزشِ غلط، باقی خواهد ماند.
ربانی در پایان صحبت‌‌های خود گفت: یکی از مشکلات دائمی کتاب درسی این است که نتوانسته چنین مطلبی را به دانش‌آموز انتقال دهد.
وجود تنها ۵ علامت سجاوندی در کتابهای درسی
شهنام دادگستر با اشاره به مشکلات ویراستاری و خوانش در جامعه‌ی ما گفت: مشکلات ویراستاری و خوانش در جامعه به مدارس بستگی دارد. در تمام کتابهای درسی فقط ۵ علامت از علایم سجاوندی آموزش داده شده است. آنچه هم که گفته شده در سال‌‌های بالاتر رو به افول می‌‌رود.
وی افزود: چینش مطالب هر درس و استفاده از متون درست و موردنیاز، مهمترین کار ویرایش است. تمام این مسایل باعث گریز دانش‌آموزان از کتاب و به‌ویژه ادبیات میشود.
دادگستر ادامه داد: نکات غلطی در کتابها وجود دارد که ناشران آموزشی نیز براساس آنها کتابهای خود را شکل می‌‌دهند.
این ویراستار در ادامه با بیان یک راه حل گفت: پیوند سازمان رسمی ناشران آموزشی و انجمن ویراستاران می‌‌تواند نجات بخش وضعیت کنونی باشند. بحث ویرایش باید ابتدا از اجزا و علائم سجاوندی آموزش داده شود و در آغاز دوره‌ی دوم تحصیلی دوباره تکرار شود.
وی با بیان این مطلب که فرایند آموزش کنونی در انتها به فاجعه‌ای چون کنکور ختم میشود، گفت: تصحیح دیرهنگام کتاب درسی مانند زهری است که در جان دانش‌آموز ریخته شده اما قابل درمان نیست. در حوزه‌ی کتابهای درسی نکته‌ی مهم، ویرایش ساختاری و پلکانی دیدن موضوع است.
دادگستر در پایان صحبت‌‌های خود گفت: ویراستاران ما اساسا کتابخوان نیستند. کسی که در سال ۲۰ تا ۳۰ هزار صفحه کتاب نخواند نمی‌تواند ویراستار باشد. ما باید به یک شیوه‌نامه‌ی مشترک برای بحث ویراستاری در کتابهای درسی دست پیدا کنیم.
[Best_Wordpress_Gallery id=”76″ gal_title=”نشست ویرایش در نشر عمومی و آموزشی-۹-۲-۹۸”]