ایرج جهانشاهی، نویسنده، مترجم، و از پایه‌گذران بخش ویراستاری شورای کتاب کودک در ۲۹ تیرماه ۱۳۷۰ درگذشت. او در ۱۳۰۵ در تهران به دنیا آمد. از سال ۱۳۲۴ در دبیرستان‌های اهواز و مسجدسلیمان به تدریس درس‌های ادبیات، تاریخ و جغرافیا، شیمی و ریاضی مشغول شد. در سال ۱۳۳۸ از مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران مدرک کارشناسی ارشد گرفت و یک سال را در رشتۀ آموزش بزرگسالان در دانشگاه منچستر انگلستان گذراند. همچنین برای گذراندن دوره‌های کوتاه‌مدتی دربارۀ ادبیات کودکان، به امریکا، پاکستان، و تایلند سفر کرد.
همکاری او با آموزش و پرورش و سمت‌های دبیری و ریاست دبیرستان امکانی بود که به تأسیس مرکز تهیۀ خواندنی‌های نوسوادان بیندیشد و آن را پایه‌گذاری کند. این مرکز بعدها به مرکز انتشارات آموزشی تغییر نام داد. انتشار مجلات «پیک» از نوآوری‌های او بود که در سال ۱۳۵۳ جایزۀ جهانی گسترش فرهنگی را دریافت کرد. اولین پیک دانش‌آموز با مطالب علمی و آموزنده و تربیتی در دی‌ماه ۱۳۴۳ منتشر شد و پس از آن، پیک کودک، پیک معلم و خانواده، پیک نوآموز، پیک دانش‌آموز، پیک نوجوانان، پیک جوانان به تفکیک در دسترس مخاطبان قرار گرفت. جهانشاهی مدیر مسئول مجلات پیک و سردبیر پیک نوآموز بود.
همچنین تلاش‌های جهانشاهی در زمینۀ آموزش به بزرگسالان و نوسوادان به تدوین چهارده جلد کتاب بخوانیم و بنویسیم و بخوانیم و باسواد شویم منجر شد. وی در سال ۱۳۴۶ با همکاری عباس سیاحی کتاب فارسی اول دبستان را تدوین کرد و با تلفیق دیدگاه شخصی‌اش و نظرهای باغچه‌بان، روشی نو در آموزش الفبای فارسی ابداع کرد.
جهانشاهی از سال ۱۳۵۷ سرپرستى شوراى ویراستارى فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان را در شوراى کتاب کودک به عهده گرفت. پس از بازنشستگی در سال ۱۳۵۸، دورۀ جدید از فعالیت‌های زنده‌یاد جهانشاهی آغاز شد. وی با فراغت از اشتغال اداری، به تألیف و ترجمه و ویراستاری در زمینۀ ادبیات کودک و نوجوان پرداخت و فرصت بیشتری را به همکاری با شورای کتاب کودک اختصاص داد. در سال ۱۳۶۱ همکاى خود را به عنوان مشاور گزینش و تألیف و ترجمه و ویرایش کتابهاى ادبیات کودکان و نوجوانان با انتشارات فاطمى و واژه آغاز کرد. مجموعۀ نگاهی به تاریخ علم به سرپرستی و سرویراستاری او از همکاری‌های دیگرش با انتشارات فاطمی بود که بارها تجدید چاپ شده است.
مرحوم جهانشاهی در تألیف و تدوین مطالب برای مخاطبان، بر اصل سادگی و مفهوم بودن مطالب تأکید بسیار داشت تا از این طریق، استفاده از مطالب نه فقط برای فارسی‌زبانان ایران، که برای سایر اقوام نیز ساده باشد و همه را به خواندن ترغیب کند.
برخی از شاخص‌ترین آثار اوست:
- گلهاى وحشى، با همکاری ایرج دهقان، تهران، ۱۳۲۵٫
- شاخهاى ملوس، وزارت آموزش وپرورش، فرانکلین، ۱۳۴۵ .
- ازوپ در کلاس درس، تهران: فاطمی، واژه، ۱۳۶۳. این کتاب به‌‌صورت نمایشنامه‌هایی جداازهم بر اساس افسانه‌های ازوپ برای اجرای دانش‌‌آموزان در کلاس درس تدوین شده است.
- قلم موى جادو، تهران: فاطمی، واژه، ۱۳۶۲.
- چشم چشم دو ابرو، تهران: فاطمی، واژه، ۱۳۶۶.
- بازىهاى ورزشى، تهران: انتشارات فاطمی: واژه، ۱۳۶۲.
- قصههاى من و بابام، تهران: انتشارات فاطمی، کتاب‌های واژه، [بی‌تا]. این کتاب در سال ۱۳۶۲ برگزیدۀ شوراى کتاب کودک شد.
یادش را گرامی می‌داریم.
تدوین: نازنین سرکارات‌پور
