پیام هیئت مدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران در سوگ استاد سیروس پرهام
به دیوار آرامگاه چه بیاویزم؟
و آن تصویرهایی که به دیوار میآویزم چه باشد
تا مقبرۀ آن کس را که دوستش دارم زینت دهد؟
( والت ویتمن، ترجمۀ سیروس پرهام)
استاد سیروس پرهام، نویسنده، مترجم، ویراستار، پژوهشگر، هنرشناس، فرششناس، بنیانگذار و نخستین رئیس آرشیو ملی ایران و از مؤسسان انجمن صنفی ویراستاران دیگر در میان ما نیست. انجمن صنفی ویراستاران درگذشت ایشان را به خانوادۀ محترمشان، جامعۀ ویراستاران، مترجمان و تمام کسانی که دل و قلبشان برای فرهنگ ایران و زبان فارسی میتپد تسلیت میگوید.
اهالی قلم و قطعاً نسل قبل و قبلتر با نام سیروس پرهام یا «دکتر میترا» بر کتابهایی چون رئالیسم و ضدرئالیسم، کتابهایی که دنیا را تغییر دادند، بهترین اشعار والت ویتمن و مجموعۀ ۱۵ جلدی سیری در هنر ایران از آرتور پوپ آشنایند و اهالی هنرهای سنتی ایران و فرششناسان نیز کتاب قالی بولوردی و دستبافتهای عشایری و روستایی فارس را از معدود آثار مرجع در این حوزه میشناسند.
جامعۀ فرهنگی و علمی و هنری ما کم ندارد بزرگانی را که تأثیری ماندگار در فرهنگ ایران گذاشتهاند و ما به وجودشان میبالیم. اگر روزگاری وجود فارابی و رازی و بیرونی و فردوسی و ابنسینا و سپس سعدی و حافظ و سپستر ملکالشعرا بهار و مجتبی مینوی و پرویز ناتلخانلری و عبدالحسین زرینکوب مایۀ مباهات ما بوده است، امروز اسماعیل سعادت، احمد سمیعی (گیلانی)، ابوالحسن نجفی، میرشمسالدین ادیبسلطانی، موسی اسوار و سیروس پرهام هر یک با رفتنشان گوشهای از دانش و فرهنگ ما را با خود میبرند و یادگارهای گرانقدرشان را بر خان پرنعمت فرهنگیمان باقی میگذارند.
استاد سیروس پرهام انسانی بود دانشمند، مبادی آداب با رفتاری اشرافی، سلیمالنفس، متین، باحوصله، قدردان، تیزبین، نکتهسنج، با ذهنی وقاد و حافظهای کمنظیر. از بالیدن جوانترها استقبال میکرد و هر چه میگفت با صفا و صداقت و از سر خیرخواهی بود. استاد پرهام فقط یکی از آغازگران نقد ادبی در ایران نبود، فقط بنیانگذار سازمان اسناد ملی نبود، فقط یکی از پیشگامان ویرایش در ایران نبود، فقط یکی از برجستهترین فرششناسان ما نبود، فقط یکی از خوشقلمترین نویسندگان و مترجمان و ویراستاران ایران نبود؛ بیش از همۀ اینها، از معدود کسانی بود که شایسته است الگوی اخلاقی و شخصیتی نسل کنونی و نسلهای آینده قرار گیرد.
زمانی که انجمن صنفی ویراستاران در پی جلبِ حمایت بزرگان و پیشکسوتان ویرایش و با هدف استحکام بخشیدن به ستونهای تازهبناشدۀ خود بود، استاد سیروس پرهام، پدرانه و مهربانانه، دستمان را گرفتند و نامشان را به ما هدیه دادند؛ نامی که در صدر هیئتمؤسسان انجمن صنفی ویراستاران قرار گرفت و زمین سخت و پرسنگلاخ این نهال نوپا را پالود و هموار کرد و چه بار سنگینی بر دوشمان گذاشت تا نامشان را حرمت گذاریم و به بیراهه نرویم. اغراق نیست اگر بگوییم زیر سایۀ او زادیم و بالیدیم، زیر سایۀ آن «سروِ سرفراز». بهیقین اگر استاد پرهام این حمایت را از انجمن صنفی ویراستاران نمیکردند و ما را به تأسیس انجمن تشوق نمیکردند و در جایگاه عضو هیئت مؤسس قرار نمیگرفتند و در طول این سالها راهنما و حامی و مشاور ما نبودند، امروز از سومین تلاش برای تشکیل انجمن ویراستاران هم جز آرزویی نمیماند.
استاد پرهام عمری طولانی و با عزت داشتند و از معدود گلهایی بودند که در دورانی سخت و با تلاشی ستودنی بالیدند و جهان را به قدر خود زیباتر کردند و چقدر خوشبختیم که ایشان را بیش از نُه سال در کنار خود داشتیم.
جشننامۀ «سرو سرفراز»، به احترام ایشان و به مناسبت زادروز ۹۳سالگیشان در سال ۱۴۰۰، در انجمن ویراستاران منتشر شد و همچنان در وبگاه رسمی انجمن بهرایگان در دسترس است.
هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران