کارگاه ویرایش (1) | در باب علایم سجاوندی
| رویا یداللهی | منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، سال بیست و سوم، شمارۀ 54 | 1393 |
خوش به حال ویراستارانی که سروکارشان با آثاری است که وقت ویرایش فقط از آن‌ها لذت می‌برند و به خود می‌بالند که شایستۀ بازبینی و اصلاح چنین کارهایی بوده‌اند! متأسفانه از این ویراستاران خوش‌اقبال کم دیده‌ام و بیشتر آن‌ها را گلایه‌مند و نالان یافته‌ام. آیا ممکن است کار مترجمی آن قدر پاکیزه و منقح باشد که اصلاً نیازی به ویرایش نداشته باشد؟ یادم است در جلسه‌ای آقای کوثری می‌گفتند حتی بهترین مترجمان هم بهتر است کارشان را برای بازبینی به ویراستاری دقیق و باسواد بسپارند زیرا همیشه امکان سهو و لغزش هست؛ با این حال، فکر می‌کنم شاید بشود مترجمان آن‌قدر دقیق و عالمانه کار کنند که وظیفۀ ویراستار منحصر به همان سهوهای احتمالی شود.
تصمیم گرفتیم بخشی دربارۀ ویراستاری به مجله اضافه شود به این امید که کمکی باشد برای کاستن خطاهای ویرایشی در ترجمه … برای شروع، به سراغ سه نفر از مترجمان و ویراستاران رفتیم و از آن‌ها خواستیم به پرسشی در باب ویرایش ترجمه پاسخ بدهند. مسئلۀ مطرح در این پرسش شاید برای بسیاری از مترجمان یا ویراستاران آشنا باشد، اما کمتر بدان پرداخته‌اند.
پرسش: شیوۀ کاربرد علایم سجاوندی در نوشتار زبان فارسی با سایر زبان‌ها متفاوت است. آیا مترجم هنگام ترجمۀ اثر باید به شیوۀ نشانهگذاری متن اصلی وفادار باشد یا متن ترجمه را به مثابۀ متنی در زبان فارسی نشانهگذاری کند (یعنی به عبارتی، علایم سجاوندی را نیز ترجمه کند)؟ با توجه به این که در برخی متون خلاق (هنری)، نشانهگذاری اثر، بخشی از معنا و بار هنری آن را حمل می‌کند، آیا اگر این‌گونه آثار را به شیوۀ متون فارسی نشانهگذاری کنیم، بخشی از خاصیت هنری اثر را از آن نستانده‌ایم؟
ادامۀ مقاله و پاسخ علی صلح‌جو، مژده دقیقی و محمدرضا بهاری را در پیوند زیر بخوانید:
کارگاه-ویرایش-درباب علایم سجاوندی-رویا یداللهی