تجربه‌ای در قوام آوردن و زیباسازی زبان ترجمه
| حسن هاشمی میناباد |منتشرشده در جهان کتاب، سال بیست و چهارم، شمارۀ ۳-۵، خرداد ـ مرداد | سال ۱۳۹۸ |
ترجمه فرایند انقطاع‌پذیری نیست. همیشه می‌توان و باید ترجمۀ خود را بهبود بخشید. تأملات بعدی و بعد از چاپ راه را برای معادل‌های بهتر و شکیل‌تر و دقیق‌تر باز می‌کند. در حکایت «مرغ و آسمان» ناگهان هوا منقلب می‌شود و می‌خواهد تگرگ بگیرد. مرغ حنایی ریزه‌میزه‌ای که نمی‌‌داند تگرگ چیست، خیال می‌کند آسمان دارد می‌افتد روی زمین. و این موضوع را به دیگران اطلاع می‌دهد؛ اما همه به نگرانی و هشدارش می‌خندند. تگرگ شدیدی می‌آید و همۀ مرغ و خروس‌ها و ماکیان دیگر کشته می‌شوند، «چون واقعاً آسمان داشت می‌افتاد روی زمین»، یعنی دانه‌های تگرگ بسیار درشت بودند. نویسنده نتیجه می‌گیرد:
It wouldn’t surprise me a bit if they [heavens =آسمان] did [fell down].
نتیجۀ اخلاقی را چنین ترجمه کرده‌بودم: «در عجب نیستم که چرا چنین شد.»
کتاب زباله‌ها و نخاله‌ها، مجموعه‌مقالات طنز، از ابوالقاسم حالت را می‌خواندم. سخن‌پرداز طناز ما در تفسیر خبر منتشره در جراید که مردی با شیطان ارتباط دارد، می‌گوید: «کدام مرد یا زن است که با شیطان در ارتباط نیست؟» و ادامه می دهد: «این خبر ظاهراً جالب و تعجب‌آور بود ولی وقتی درست فکر کنیم، می‌بینیم هیچ تعجبی ندارد و به قول سعدی اگر جز این بودی، عجب نمودی» (ابوالقاسم حالت ۱۳۵۶: ۱۱).
صرف‌نظر از صحت و سقم انتساب این گفته به سعدی شیرین‌سخن، تصمیم گرفتم این سخن را که به متن من و سبک و سیاق تربر هم می‌خورد جایگزین عبارت قبلی بکنم.
منبع: حالت، ابوالقاسم (۱۳۵۶) زباله‌ها و نخاله‌ها: مجموعه‌مقالات طنز، ج ۳، تهران: گوتنبرگ.
متن کامل مقاله را از پیوند زیر دریافت کنید.
قوام آوردن و زیباسازی ترجمه ـ میناباد
