نشست تخصصی با موضوع «وضعیت ویرایش و نشر در شهرستانها؛ مشکلات و راهکارها» به همت انجمن صنفی ویراستاران و به میزبانی خانه کتاب در محل غرفه این موسسه در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در ابتدای این نشست که ظهر جمعه (۱۳ اردیبهشت ماه)، در محل غرفه موسسه خانه کتاب در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد، مهناز مقدسی دبیر انجمن صنفی ویراستاران با اشاره به اینکه این انجمن زیر نظر وزارت کار تاسیس شده است، گفت: تاکنون چند دوره آموزشی ۶ تا ۸ ماهه در حوزه ویرایش و چندین نشست تخصصی در این زمینه برگزار کرده است.
وی همچنین از همکاری موسسه خانه کتاب در حمایت‌های معنوی از انجمن صنفی متبوعش از جمله تخصیص بن کتاب به اعضای آنن در نمایشگاه امسال کتاب تهران قدردانی کرد.
در ادامه جواد رسولی عضو افتخاری انجمن صنفی ویراستاران، از وصول چندین گزارش درباره وضعیت ویرایش و نشر در شهرها و استان‌های مختلف کشور سخن گفت و در ادامه نمایندگان این انجمن در مشهد، کرمانشاه، رشت، لار، مازندران، اصفهان و قم به ارائه گزارش‌های خود در زمینه وضعیت ویرایش در این شهرها و استان‌ها پرداختند.
امیر قلاوند، اولین عضو انجمن صنفی ویراستاران در این جلسه بود که گزارش خود را از وضعیت ویرایش و ویراستاری در قم که به صورت میدانی تهیه کرده بود، ارائه کرد.
تنها ۱۰ درصد از ناشران استان قم ویراستار دارند
این پژوهشگر و ویراستار گفت: ۱۳۰۰ ناشر در استان قم پروانه نشر دارند اما از این تعداد ۶۰۰ تا ۷۰۰ ناشر فعال هستند. همچنین از ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ هم ۷۰۰۰ عنوان کتاب در قم چاپ شده است که البته ۷۰ تا ۸۰ درصد آنها را کتب مذهبی تشکیل می‌دهند.
به گفته وی، تنها حدود ۱۰ درصد از ناشران استان قم ویراستار دارند که عمده کارشان هم تنها محدود به ویرایش زبانی و صوری می‌شود و ورود جدی به حوزه ویرایش محتوایی ندارند
این عضو انجمن صنفی ویراستان، از استاد طریقه‌دار به عنوان یکی از ویراستاران شاخص و پیشکسوت قم یاد کرد اما در عین حال گفت که وی نیز کار ویرایش را به صورت شکلی انجام می‌دهد.
به گفته قلاوند، در سال گذشته و طی مراسمی از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قم از این ویراستار پیشکسوت قم تقدیر شد و در عین حال مسئولان این اداره نیز، وعده‌هایی نیز برای حمایت از انجمن صنفی ویراستاران داده‌اند.
از ۲۲۵ ناشر فعال مشهد، تنها ۳ ناشر، کتاب‌هایشان را قبل از چاپ، حتماً به ویراستار می‌دهند
در ادامه، گزارش صادق یزدانی پژوهشگر، ویراستار و عضو انجمن صنفی ویراستاران درباره کم و کیف ویرایش در شهر مشهد قرائت شد که مطابق این گزارش ۷۱۶ مرکز یا موسسه به عنوان ناشر در مشهد، ثبت شده‌اند که از این تعداد ۲۲۵ ناشر فعالیت می‌کنند که فعالیت آنها هم در حد انتشار یک عنوان طی یک سال است.
به گفته وی، اگر تنها ناشران حرفه‌ای و فعال مشهد را مورد بررسی قرار دهیم، به عدد ۸۷ ناشر می‌رسیم که به کار ویرایش کتاب اهمیت می‌دهند. اما اگر سختگیرانه‌تر با این مسئله روبه‌رو شویم، باید اذعان کنیم که تنها ۳ ناشر در مشهد هستند که قبل از چاپ کتاب‌هایشان، حتماً آنها را به دست ویراستار می‌دهند.
در ادامه این برنامه، گزارش حمیدرضا نویدی‌مهر ویراستار باسابقه مشهدی قرائت شد که در آن، مشهد بعد از تهران و قم، سومین قطب کتاب کشور لقب داده شده است؛ با این وجود حتی ناشران خصوصی این شهر هم ویراستار مقیم ندارند و اغلب آنها کار ویراستاری خود را به صورت برون‌سپاری انجام می‌دهند.
براساس گزارش آقای نویدی‌مهر، دو موسسه «کتاب فارس» و «ویراستاران» دوره‌های ویراستاری را در مشهد برگزار کرده‌اند اما اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد تعامل مناسبی با ویراستاران این شهر نداشته و حمایتی از آنها صورت نمی‌دهد.
این ویراستار مشهدی از عبدالله کوثری، حسن لاهوتی، قاسم صنعوی، احمد احمدی‌‌بیرجندی، افضل وثوقی و اصغر سرایی به عنوان تعدادی از چهره‌های برجسته حوزه ویراستاری که کار خود را به عنوان ویراستا با بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی آغاز کرده‌اند و به درجات مطلوبی هم در این زمینه رسیده‌اند، نام برد.
ویراستاری کتاب‌های ناشران رشت، تنها در حد صوری انجام می‌شود و نه محتوایی
در ادامه این برنامه حسین ادهمی، ویراستار، پژوهشگر و عضو انجمن صنفی ویراستاران، گزارشی از وضعیت کمی و کیفی ویرایش در گیلان ارائه کرد و با بیان اینکه رشت سابقه ۱۵۰ ساله در انتشار کتاب و نشریه دارد، گفت: در حال حاضر ۱۶۰ ناشر در کل استان گیلان فعالیت می‌کنند که البته از این تعداد تنها حدود ۶۰ ناشر به طور مداوم کتاب چاپ می‌کنند.
به گفته وی، استان گیلان ۱۰۰ کتابخانه و ۵۲ کتابفروشی هم دارد که عمده آنها نیز در شهر رشت مستقر هستند.
این ویراستار عنوان کرد: ناشران رشت هم در موسسات خود ویراستار مستقر ندارند و کتاب‌هایشان را برای ویرایش برون‌سپاری می‌کنند که در نهایت هم این ویرایش‌ها تنها در حد صوری و زبانی انجام می‌شود و نه محتوایی.
ادهمی یکی از نهادهایی را که دارای بیشترین سهم در تولید کتاب در گیلان است، حوزه هنری این استان عنوان کرد که یک شاخه از ویرایش در آن شکل گرفته و دارای ویراستارانی آشنا با زبان‌های محلی است و عمدتاً هم از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های استان گیلان هستند.
وی یکی از مشکلات ویرایش در حوزه زبان‌های بومی و محلی را در خطه گیلان به بحث آوانویسی مرتبط دانست که به گفته او، محدودیتی هم برای آن وجود ندارد و همین مسئله موجب اختلافاتی در ویرایش آثار در این استان شده است.
این پژوهشگر در حوزه ویرایش، مشکلاتی از قبیل مسائل اقتصادی ناشران از جمله گرانی کاغذ، فیلم و زینک، پایین بودن سرانه مطالعه، اُفت تقاضای کتاب و همچنین نبود شبکه مناسبی برای پخش و توزیع کتاب، ورود افراد غیرمتخصص به حیطه نشر و پایین آمدن تیراژ کتاب را از دیگر مشکلات مبتلابه حوزه ویراستاری در خطه گیلان ذکر کرد.
ضعف عمده ویراستاری در اصفهان به نبود خط ارتباطی مناسب بین ناشران برمی‌گردد
در ادامه لئا دانیالی، ویراستار و پژوهشگر در حوزه ادبیات و تاریخ کلیمیان و عضو انجمن صنفی ویراستاران از اصفهان با ارائه گزارشی از وضعیت ویرایش در این استان، گفت: اصفهان ۵۰۰ ناشر و بیش از ۱۰۰ کتابفروشی دارد و طی ۲ سال گذشته حدود ۳۰۰ عنوان کتاب از سوی ناشران این استان منتشر شده است.
دانیالی افزود: سازمان جهاد دانشگاهی فعالیت‌های نسبتاً خوبی در حوزه ویرایش انجام می‌دهد اما ضعف عمده ویراستاری در استان اصفهان به عدم سازماندهی انتشاراتی‌ها و نبود یک خط ارتباطی مناسب بین آنها علیرغم پتانسیل بالایی که دارند، برمی‌گردد.
مازندران فاقد ویراستار حرفه‌ای کتاب است
در بخش دیگری از این نشست، گزارش مهدی مهدوی اشرف پژوهشگر در حوزه ویراستاری و عضو انجمن صنفی ویراستاران، از وضعیت ویرایش در مازندران ارائه شد که براساس آن، ۱۴۶ ناشر در ۱۵ شهر این استان فعالیت می‌کنند و رغبت به تولید کتاب‌هایی با کیفیت بالا در این استان وجود دارد.
به گفته وی، به رغم فرصت‌هایی مناسب که برای اشتغال در حوزه نشر و ویرایش در مازندران فراهم است، اما به دلیل نبود نیروهای حرفه‌ای در این حوزه، رشد چندانی در این زمینه به وجود نیامده است.
کرمانشاه، نه ویراستار تخصصی دارد و نه ویراستار مقیم
الهه وحیدی، ویراستار، پژوهشگر و عضو انجمن صنفی ویراستاران هم در این نشست به ارائه گزارشی از وضعیت نشر و ویرایش در کرمانشاه پرداخت که مطابق آن، این استان ۴۸ ناشر دارد که ۴۰ ناشر آنها فعالیت تقریباً مناسبی دارند اما تنها ۲ ناشر فعالیت‌شان خیلی زیاد است که یکی از آنها انتشارات طاق‌بستان است؛ اولین ناشری که در سال ۱۳۷۲ در کرمانشاه مجوز گرفته است.
همچنین به گفته این عضو انجمن صنفی ویراستاران، کرمانشاه نه ویراستار تخصصی دارد و نه ویراستار مقیم.
توقع ناشران شهرستان لار از ویرایش، برطرف کردن اِشکالات صوری و زبانی آثار است
همچنین میترا حافظی، پژوهشگر، ویراستار و عضو انجمن صنفی ویراستاران، به نمایندگی از مهدی معتمدیان، معاون امور کتابخانه‌های استان فارس، گزارش وی را از وضعیت نشر و ویرایش در شهرستان لار در این استان قرائت کرد.
در این گزارش با اشاره به جایگاه این شهرستان در استان فارس به لحاظ اقتصادی، آمده است: لار دارای ۲ ناشر است که هر دو هم متعلق به بخش خصوصی است. این شهرستان همچنین دارای ۱۷ کتابفروشی است و یک روزنامه هم به نام «میلاد لارستان» در آن منتشر می‌شود.
به گفته خانم حافظی، شهرستان لار هم ویراستار مقیم ندارد و توقع ناشران آن از ویرایش نیز به برطرف کردن اِشکالات صوری و زبانی آثار، محدود می‌شود.
در پایان این جلسه، جواد رسولی مدیر اجرایی اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران و عضو افتخاری انجمن صنفی ویراستاران، در جمع‌بندی نشست «وضعیت ویرایش و نشر؛ مشکلات و راهکارها»، بر ضرورت تاسیس تشکل‌‌‌های صنفی ویراستاری در هر استان، آسیب‌شناسی آموزش‌های ارائه شده در حوزه ویرایش و استانداردسازی آنها، لزوم حمایت نهادهای فرهنگی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ویراستاران، ضرورت همکاری این انجمن با موسساتی مانند خانه کتاب و لزوم بازنگری در حوزه نشر و ویرایش و دوری گرفتن از پایتخت‌نگری در این حوزه، تاکید کرد.
[Best_Wordpress_Gallery id=”78″ gal_title=”نشست ویرایش شهرستانها”]
