گارگاه ویرایش و نشر برگزار شد
گارگاه ویرایش و نشر
در مجموعه کارگاههایی که برای نخستین بار در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار میشود، کارگاه ویرایش و نشر در دو بخش کارگاه ویرایش زبانی و صوری و گفتوگو از نشر و ویرایش برگزار شد. در بخش اول این کارگاه آقایان هومن عباسپور و مهدی قنواتی، مدرسان ویرایش و از اعضای هیئت مدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران، متنهایی را برای ویرایش به حاضران دادند. در این متنها ایرادهای ویرایشی، اعم از صوری و زبانی، وجود داشت که و حاضران با راهنمایی استادان به اصلاح و ویرایش آنها پرداختند. در این میان نکات مهم و پربسامد ویرایشی در این جلسه مطرح شد و به پرسشهای حاضران پاسخ داده شد. از توصیههای استاد آذرنگ به ویراستاران رعایت اخلاق ویرایش بود و اینکه با قلم قرمز ویرایش نکنند و با لحن توهین آمیز برای پدیدآور مطلب ننویسند؛ سلیقهای برخورد نکنند. ویراستاران باید منابع اصلی را بشناسند و از استناد به اینترنت به ویژه ویکیپدیا پرهیز کنند. در بسیاری از کشورها انجمنها سهم مهمی در فعالیتهادارند مثلا اگر انجمن ویراستاران ویراستاری را تایید نکند ناشران به او کار نمیدهند. اگر مرجع و مرکزی برای آموزش و تایید توانایی ویراستاران باشد کمکی است به ویرایش و نشر.
این کارگاه با حمایت کمیتۀ علمی و فرهنگی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران و همکاری انجمن صنفی ویراستاران در ساعت 10:30 لغایت 13 در شهر آفتاب برگزار شد. مشروح گزارش این نشست به زودی در وبگاه انجمن صنفی ویراستاران درج خواهد شد.
دیدار هیئت مدیرۀ انجمن ویراستاران با اعضای هیئت مدیرۀ اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران
دیدار هیئت مدیرۀ انجمن ویراستاران با اعضای هیئت مدیرۀ اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران
تاریخ: سه شنبه 1395/10/7
این جلسه در دفتر اتحادیۀ ناشران تشکیل شد و افراد زیر در آن حضور داشتند:
از اتحادیۀ ناشران: آقایان محمدرضا توکل صدیقی (نایب رئیس اول)، مسعود پایدار (نایب رئیس دوم)، زندهروح (مدیر اجرایی)، فتحالله فروغی، یحیی دهقانی.
از انجمن ویراستاران: آقایان فریبرز مجیدی (رئیس)، هومن عباسپور (نایبرئیس)، مهناز مقدسی (دبیر)، فتحالله فروغی (خزانهدار)، مهدی قنواتی (رئیس کمیسیون آموزش).
در آغاز جلسه آقای مجیدی به ضرورت تشکیل صنف ویراستاران، با توجه به مشکلات فنی و محتوایی آثار منتشره، اشاره کرد. خانم مقدسی دربارۀ تشکیل انجمن، ترکیب هیئت مدیره، اهداف اصلی انجمن و اولویتهای آن مطالبی را مطرح کرد. آقای عباسپور اهمیت حضور ویراستاران را در بخشهای گوناگون نشر، از تدوین اثر تا چاپ و صحافی برشمرد و جایگاه ویراستار را بیشتر از ویراستار متن معرفی کرد. وی به وجوه متعدد فعالیتهای ویرایشی و توانمندی انجمن برای ارتقای ویرایش اشاره کرد. آقای قنواتی فعالیت بخش آموزش را یکی از برنامههای مهم انجمن دانست و اعلام آمادگی کمیسیون آموزش را برای تشکیل کلاسهای ویرایش در دورههای اتحادیۀ ناشران و در صورت لزوم، به صورت رایگان مطرح کرد. خانم مقدسی با برشمردن کمیسیونهای انجمن و انتظارات انجمن از اتحادیۀ ناشران، از حمایتهای آقایان فروغی و پایدار برای تشویق تشکیلِ انجمن ویراستاران در حین مراحلِ تشکیل انجمن قدردانی کرد.
آقای دهقانی ضرورت ویرایش در نشر را تأیید کرد و نبودن نیروهای مجرب را از مشکلات دانست. وی اشاره کرد که برخی از ناشران هزینۀ ویرایش را جزو هزینههای نشر تلقی نمیکنند و این امر را به نویسنده واگذار میکنند و ضرورت آن را نمیدانند. او تشکیل این انجمن را قدمی مثبت دانست و اظهار امیدواری کرد که در نمایشگاه کتاب سال آینده، انجمن برنامههای خوبی را پیشبینی کند تا بتواند ارتباط بیشتری با حوزۀ نشر پیدا کند.
آقای پایدار با تقدیر از تشکیل انجمن، به برقراری ارتباط انجمن ویراستاران با دیگر انجمنها، از جمله انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی اشاره کرد و تأکید کرد که ویرایش را باید در تمامی بخشها در نظر گرفت. وی افزود که برای اتحادیه مغتنم است که برنامههای انجمن را اطلاعرسانی کند و به ناشران توصیه کند که برای یافتن ویراستاران بهتر و خدمات بهتر ویرایشی به انجمن مراجعه کنند یا از مشاورههای آنان بهره بگیرند. او افزود که هزینههای فراوان تولید کتاب سبب شده که برخی ناشران برای بخش ویرایش هزینه نکنند یا آن را امری لوکس تلقی کنند، بهویژه ناشران سنتی و قدیمی؛ اما در عین حال تعدادی از ناشران ویرایش را جدی میدانند و نیازمند نیروهای مجرب هستند.
آقای توکل به این نکته اشاره کرد که مخالفت با امر ویرایش و دست بردن ویراستار در کتاب فقط از جانب ناشر نیست، بلکه عموماً نویسندگان و مترجمان از این امر گریزاناند، چون یا خود را بینقص میبینند یا به کار ویراستاران اعتماد ندارند و فکر میکنند کارشان خراب میشود. سرویراستاری مهارتی است که هم جنبۀ مدیریتی دارد و هم جنبۀ علمی و متأسفانه چنین جایگاهی در نشر ما خالی است و تعداد کسانی که این توانمندی را داشته باشند بسیار اندک است. حجم کار نیز چندان است که یک ویراستار مجرب نمیتواند تمام کتابهای یک ناشر فعال را انجام دهد و باید نیروهای بیشتری در خدمت ناشر باشند. آقای توکل اشاره کرد که در سالهای اخیر اکثر ناشران خودشان کسانی را پرورش میدهند که بخشی از امور ویرایشی یا سرپرستی بر انتشار کتاب را به عهده بگیرند و بیشتر تجربیات این افراد بدون مهارت کلاسی است. اگر ویراستارانی تربیت شوند که علاوه بر توجه به متن و رفع مشکلات متن، بتوانند در مورد قطع کتاب، صفحهآرایی، قلم و اندازۀ آن با توجه به مخاطب پیر یا جوان، اندازه و نوع تصاویر، صحافی و طرح جلد نظر کارشناسانه بدهند کمک بزرگی به نشر خواهد بود. وی اشاره کرد که در حوزۀ کتابهای آموزشی و دانشگاهی نبودن ویراستار خیلی احساس میشود. آقای توکل پیشنهاد کرد که خوب است انجمن مشاورههای تلفنی هم برای ناشران در نظر بگیرد و ناشران برای برخی مسائل از جمله انتخاب ویراستار مناسب برای کارهایشان بتوانند از انجمن مشاوره بگیرند و اینطور نباشد که فقط فهرست ویراستاران به ناشران داده شود بلکه ویراستار مناسب برای ناشر انتخاب شود. او به نقش ویراستار در اقتصاد نشر هم اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد که انجمن ویراستاران کارش را با وسعت بیشتری پیش بگیرد.
آقای فروغی با اشاره به اینکه اتحادیۀ ناشران از مشوقان تشکیل این انجمن بوده و در نمایشگاه کتاب نیز برای این انجمن نشستهایی ترتیب داده است، گفت که همه علاقهمندیم که ویراستاری را در جایی قرار دهیم که باید باشد. عدم ارتباط ویراستاران با حوزۀ نشر و منفک بودن ویرایش از نشر موجب دوری این دو گروه در شرایط کنونی شده است.
دیدار با گروه ویرایش دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
دیدار با گروه ویرایش دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
یکشنبه 95/10/24
حاضران در جلسه: استاد محمد خاکی (عضو بخش ویرایش و مؤلف شیوهنامۀ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی)، دکتر رسول شایسته (عضو بخش ویرایش، فرهنگنگار)، آقای علی فرزانه (عضو بخش ویرایش)، خانم مهتاب صالح (مدیر بخش ویرایش و چاپ)، خانم مهناز مقدسی (دبیر انجمن ویراستاران)، آقای هومن عباسپور (نایب رئیس انجمن).
خانم مقدسی ضمن اظهار قدردانی از تشکیل این جلسه و حضور همکاران گروه ویرایش در این گفتوگو، نخست انجمن ویراستاران و اهداف و برنامههای آن را معرفی کرد و از استادان درخواست کرد که پیشنهادها و دیدگاههایشان را در مورد فعالیتهای این انجمن مطرح کنند.
استاد خاکی تشکیل این انجمن را قدمی ارزشمند دانست و پیشنهاد کرد که انجمن باید از اعضای فعال بهره بگیرد و پیشنهادهای اعضا را جمعآوری و بررسی کند. بهتر است در بخش آموزش به پرورش ویراستاران تخصصی در حوزههای گوناگون بپردازد. استاد خاکی اشاره کرد که ویراستاران مجرب با سالها تلاش و کار مداوم توانمندی خود را بالا بردهاند و آموزش بدون کار مداوم نتیجه نخواهد داد. وی افزود که شیوهنامۀ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی که در سال 1391 منتشر شده حاصل تجاربی است که گروه ویرایش طی سالها به دست آوردهاند. ایشان به اهمیت تدوین شیوهنامهها، با توجه به نیاز مراکز و مؤسسات فرهنگی، اشاره کرد.
دکتر شایسته عضویت و تشویق افراد برای عضویت را امری مهم دانست و اینکه انجمن بتواند امتیازهایی برای اعضا در نظر بگیرد که اعضا علاقهمند به همکاری شوند. ایشان به اهمیت ویرایش در کتابهای مرجع اشاره کرد که گاه اطلاعات نادرستی در مقالات پیدا میشود که براثر چند بار ویرایش رخ داده و ویراستار نهایی باید به تمام این حذفها و افزودهها توجه دقیق کند، گاه نیز مؤلف خطاهایی میکند که فقط ویراستاران متخصص متوجه این خطا میشوند. وی به اهمیت ویراستاران توانمند و مأخذشناسی و کتابخوان در بخشهای ویرایش کتابهای مرجع اشاره کرد که متأسفانه تعداد این نوع ویراستاران در نشر ایران اندک است.
خانم صالح به حجم کار ویرایش در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی اشاره کرد که حدود 20 اثر در حال انتشار دارد و همۀ این آثار علاوه بر اینکه در گروههای مجزا بررسی و ارزیابی و ویرایش اولیه میشوند، به گروه ویرایش و چاپ میآیند و پس از تأیید، به سرویراستار و سپس به چاپ سپرده میشوند. گروه ویرایش 19 نفر همکار دارد. مراحل ویرایش در این مرکز بدین صورت است که مقاله در بخش علمی، ویرایش علمی میشود، سپس حروفچینی میشود و همراه با پروندۀ علمی به بخش ویرایش میآید. در این قسمت همۀ مطالب مقاله اعم از استنادات، ضبط اسامی، تاریخها، عنوان مدخل، مدخلهای مرتبط، ارجاعات داخل متن و مآخذ، صحت دادههای اطلاعاتی بررسی و اصلاح میشود. مراحل ویرایش یک مقاله گاه چند ماه طول میکشد. مقالات تخصصی به افراد متخصص واگذار میشود که محتوا را بررسی و ویرایش و تأیید کنند. در نهایت، مسئولیت مقاله به عهدۀ مدیر علمی و سرویراستار است.
از راست: مهتاب صالح، علی فرزانه، اکبر شایسته، محمد خاکی، هومن عباسپور
در این نشست پیشنهادهای زیر برای فعالیت کمیسیون آموزش در انجمن صنفی ویراستاران مطرح شد:
- استفاده از تجربههای مراکز و مؤسسات و توجه به نیازهای آنها برای پرداختن به آموزشهای حرفهای؛
- نیروسازی با آموزش و کار در کنار ویراستاران مجرب در مؤسساتی که بخش ویرایش دارند؛
- تشکیل نشستهای حرفهای با ویراستاران و مراکز فرهنگی و انتشاراتی؛
- تشکیل کلاسهای ویرایش متون برای پرورش ویراستاران متخصص در حوزههای گوناگون مانند هنر، حقوق، فلسفه، علوم.
- بهرهگیری از نظام دستیاری برای نوآموزان ویرایش و فراهم کردن امکان کارآموزی برای آنها در یکی از مراکز فرهنگی.
در پایان این جلسه از همکاران بخش ویرایش درخواست شد فرصتهایی را در اختیار انجمن ویراستاران قرار دهند که بتوان از تجارب آنها بهره گرفت و در نشستهای تخصصی حضور به هم رسانند. ضمناً درخواست شد استادان این بخش، عضویت افتخاری انجمن ویراستاران را بپذیرند. همچنین زندگینامه و سوابق فرهنگی ویراستاران بخش ویرایش در اختیار انجمن قرار گیرد تا در وبگاه ویراستاران قرار داده شود.
گزارش عملكرد انجمن در پاييز 1395
با سلام،
ضمن سپاس از همۀ فرهیختگانی که طی مراحل تأسیس و انتخابات انجمن صنفی ویراستاران ما را یاری رساندند، بدین وسیله گزارش عملکرد پاييز 95 انجمن به اختصار تقدیم میشود:
- تکمیل مدارک ثبت انجمن شامل ثبت آگهیهای قانونی، گرفتن شمارۀ ثبت، تأییدیۀ اساسنامه، تهیۀ دفاتر قانونی و مکاتبات مورد نیاز با وزارت کار.
- افتتاح حساب به نام انجمن صنفی ویراستاران برای امور مالی و حق عضویتها.
- تشکیل یک جلسۀ مشاوره با هیئت رئیسۀ مجمع و اعضای اصلی و علیالبدل.
- تشکیل 6 جلسۀ هیئت مدیره با 47 مصوبه.
- تعیین سمت اعضای هیئت مدیره شامل رئیس هیئت مدیره (آقای فریبرز مجیدی)، نایب رئیس (آقای هومن عباسپور)، دبیر (خانم مهناز مقدسی)، خزانهدار (فتحالله فروغی).
- تنظیم چارت ساختار سازمانی انجمن و تعیین 6 کمیسیون به قرار کمیسیون آموزش، کمیسیون حقوقی، کمیسیون امور ویرایشی، کمیسیون روابط عمومی و اطلاعرسانی، کمیسیون برنامهریزی و پژوهش، کمیسیون عضوگیری.
- انتخاب آقای مهدی قنواتی برای مدیریت کمیسیون آموزش.
- تعیین و تصویب وظایف اصلی کمیسیونها.
- تصویب آییننامۀ عضویت و فرمهای عضویت پیوسته و تعیین دو نوع عضویت افتخاری و پیوسته.
- برقراری ارتباط با مراکز فرهنگی برای تشکیل جلسه و تبادل نظر برای همکاری، از جمله انجمنهای کودک، ناشران دانشگاهی، بنیاد دایرۀالمعارف اسلامی، خانه کتاب، همایش ملی نشر و کتاب، همایش ویرایش در استان گیلان.
- تشکیل یک جلسه دیدار با اعضای هیئت مدیرۀ اتحادیۀ ناشران و برنامهریزی برای همکاریهای مشترک.
- انتخاب خانم مریم جابر، ویراستار انتشارات سمت، به عنوان ویراستار منتخب در نشست فرهنگسرای رازی در تاریخ 16 آذر ماه و اهدای جایزه به ایشان.
- تصویب برنامۀ دیدار هیئت مدیره با پیشکسوتان ویرایش و مشورت گرفتن از آنان.
- تعیین حداقل دو دورۀ آموزشی تک درس و پیوسته برای آموزش ویراستاران.
- فراخوان طراحی نشان (لوگو) برای انجمن، و انتخاب و تصویب نشانِ دریافتی از آقای شایا شهوق، در بین سه لوگوی دریافتی.
- تهیۀ مهر، طراحی سربرگ، کارت ویزیت، کارت عضویت.
- خرید دامنههای ir و com و org برای تهیه و راهاندازی وبگاه تخصصی انجمن.
- فراخوان برای تهیه و راهاندازی وبگاه و اولویت برای انجام این امر.
- تهیۀ کانال تلگرامی برای ارتباط با اعضا به مدیریت آقای هومن عباسپور
- رسیدگی به نامههای دریافتی از اعضای موقت و تجهیز دبیرخانه.
- برنامهریزی تشکیل جلسه با افرادی که برای همکاری بیشتر با بخش دبیرخانۀ انجمن اعلام آمادگی کردهاند.
دیدار با استاد سیروس پرهام
دیدار با استاد سیروس پرهام
هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران برای قدردانی از زحمات استاد پرهام در تأسیس این انجمن و اعلام گزارش فعالیتهای انجامگرفته، خدمت استاد رسیدند. در این دیدار استاد پرهام از اهمیت ویرایش در ارتقای آثار گفت و به تلاشهای بیسرانجامی که سالها پیش، به همت کریم امامی برای تشکیل جامعۀ ویراستاران انجام شده بود اشاره کرد. استاد پرهام گفت که ویرایش، پیش از مؤسسۀ فرانکلین، در انتشارات نیل پا گرفت و به اعتباری، نخستین ویراستار در نشر ایران آقای [ابوالحسن] نجفی است. در انتشارات نیل، کتابهای محمد قاضی ویرایش میشد. استاد پرهام از آثار خود که ویراستۀ آقای نجفی بود گفت کتاب رئالیسم و ضدرئالیسم (تألیف سیروس پرهام) را آقای نجفی ویرایش کرد و وی، علاوه بر مقابلۀ متن و اصلاحات ضروری، ضبط فارسی اسامی نویسندگان فرانسوی و آلمانی را اصلاح کرده بود. این کتاب را انتشارات نیل منتشر کرد. کتاب قالی بولوردی نیز، که آقای پرهام در سال 1352 به انتشارات فرانکلین داده بود، به آقای نجفی برای ویرایش سپرده شد.
استاد پرهام افزود اگر بخواهیم دایرۀ ویرایش را وسعت دهیم و خوانندگان آثار و کسانی را که در مورد محتوای کتابها نظر میدادند در دایرۀ ویراستاران قرار دهیم، پیشینۀ ویرایش به خیلی قبلتر از اینها میرسد.
استاد سیروس پرهام برای تثبیت جایگاه انجمن ویراستاران در بین مراکز نشر توصیههایی کردند، از جمله
- تقویت عضویتها و قدرت بخشیدن به انجمن به کمک یافتن اعضای بیشتر
- تعیین حدود و ثغور ویرایش و مسئولیت ویراستار در کارها
- تعریف ارتباط ویراستار با نسخهپرداز و تعیین وجوه اشتراک و افتراق این دو مسئولیت
- تعیین حدود وظیفۀ ویراستار در متنهای ترجمهای و میزان ویرایش مقابلهای
استاد پرهام گفت بهتر است منابع مناسب و مقالات حوزۀ ویرایش را جمعآوری کنیم، ضمن آنکه برخی مقالات هست که مستقیم به ویرایش ارتباط ندارد، اما حاوی نکاتی در ویرایش است، مثل نقدهایی که بر تصحیحهای دیوانهای شعری میشود که از جهاتی نوعی ویرایش محسوب میشوند.
در پایان، هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستار، با تقدیم لوحی، از استاد پرهام درخواست کردند که نخستین عضو افتخاری این انجمن شوند و استاد پرهام نیز، طی یادداشتی، این عضویت افتخاری را پذیرفتند.
دیدار اعضای هیئت مدیرۀ انجمن با رئیس مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
در تاریخ یازدهم اسفند 1395، اعضای هیئت مدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران با کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، دیدار کردند. در این جلسه، در مورد همکاریهای انجمن و مرکز در برگزاری نشستهای تخصصی، دورههای آموزشی، بهرهگیری از کتابخانۀ تخصصی مرکز و تخفیف ویژۀ کتابهای مرکز برای اعضای انجمن گفتوگو شد و مقرر شد تفاهمنامهای برای همکاریهای طرفین تنظیم شود.
نخستین نشست انجمن صنفی ویراستاران با عنوان «انتقال تجربه»
سخنرانان:
• گلی امامی، نویسنده، مترجم؛
• سیروس پرهام، پژوهشگر و منتقد هنر، مترجم، بنیادگذار آرشیو ملی ایران (بعدها: سازمان اسناد ملی)، اولین ویراستار مؤسسۀ فرانکلین و از نخستین ویراستاران ایران، از اعضای مؤسس انجمن صنفی ویراستاران؛
• فریبرز مجیدی، مترجم، ویراستار، دانشنامهنویس، مؤلف «فرهنگ تلفظ نامهای خاص»، رئیس هیئتمدیرهٔ انجمن صنفی ویراستاران.
زمان: سهشنبه 10 اسفند 1395، ساعت 15:45 تا 18:00،
مکان: میدان انقلاب، خیابان اردیبهشت (منیری جاوید)، نبش خیابان شهدای ژاندارمری، جنب کتابفروشی مجد، پلاک 57، طبقۀ سوم.
نوروز و سال نو مبارک!
«نوروز» و «سال نو» (هر دو) مبارک!
چند سالی است که جملۀ «سال نو مبارک» را بسیار میشنویم بیآنکه بدانیم این جمله گرتهبرداری از زبانهای ملتهایی است که سال نوِ آنها در اوایل زمستان شروع میشود، نه در آغاز بهار. اما آغاز سال نوِ ما همزمان است با لحظۀ آغاز بهار. ما نوروز داریم و آنها ندارند.
عادت کنیم بهجای «سال نو مبارک»، بگوییم «نوروز و سال نو مبارک!» ?
? نوروز و سال نو بر شما مبارک باد! ?
نشست انتقال تجربه
اعضای هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران در خدمت استاد اسماعیل سعادت
در تاریخ ۱۴ دی ماه ۱۳۹۵، اعضای هیئتمدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران٬ برای ادای احترام و گرفتن رهنمود، خدمت استاد اسماعیل سعادت، از پیشکسوتان ویرایش در ایران و نخستین ویراستار بنگاه ترجمه و نشر کتاب، رسیدند.
استاد سعادت فرمودند من اساسنامۀ انجمن را با دقت خواندم؛ بسیار خوب تنظیم شده و معلوم است کسی که آن را تدوین کرده کاملاً با اصول و اسلوب اساسنامهنویسی و خودِ ویرایش آشنا بوده است. استاد توصیه کردند که انجمن ویراستاران باید جایگاه ویراستار را در نشر ارتقا دهد و به ناشران آگاهی دهد که هر کسی را برای ویراستاری نپذیرند. ناشران را باید با سازوکار ویرایش، بهمعنای درست آن، آشنا کرد. انجمن صنفی باید فکری برای میزان دستمزد ویراستاران و نحوۀ پرداخت آن از طرف ناشران و نحوۀ تنظیم قراردادهای ویرایش کند. استاد همکاری با انجمن صنفی مترجمان را بسیار مفید دانستند و در مورد آموزش ویرایش فرمودند بهترین راهِ آموختن ویرایش آموختنِ آن هنگام کار و زیر نظر ویراستارانِ باتجربه و با نظام دستیاری است.
خلاصۀ سخنرانی هومن عباسپور در «دومین همایش ملی کتاب و نشر»
ناشران و پدیدآورندگان در ایران تلقیِ ناقصی از ویرایش دارند و آنچه از ویراستار توقع دارند غالباً فقط در حد اصلاح برخی از خطاهای زبانی و یکدستکردن رسمالخط و نشانهگذاری است که اینها، حتی اگر استانداردی هم داشته باشند، فقط بخشی از ویرایش زبانی و صوریاند و در کلاسهایی هم که برای آموزش ویرایش برگزار میشود عمدتاً فقط همین موضوعات را تدریس میکنند، در حالی که انواع ویرایشهای دیگر، مانند ویرایش استنادی و ساختاری ـ محتوایی و تکوینی، که به محتوای اثر مربوطاند و از آنها مهمترند تدریس نمیشوند. ضمناً، برای ویراستارشدن، تحصیلکردن در رشتۀ ادبیات نه شرط لازم است، نه شرط کافی، فقط مقداری مفید است؛ مفید از این بابت که ویراستار باید مقداری صرف و نحو بداند.
یکی از هدفهای «انجمن صنفی ویراستاران» شناساندن ویرایش در جایگاه درست و مطابق استانداردهای جهانی آن است. مثلاً در ایران کمتر ناشری را میتوان یافت که ویراستار مشاور (consulting editor) داشته باشد. ویراستار مشاور میتواند در انتخاب متن/ موضوع و سفارش آن به مترجم/ مؤلف، ارزشگذاری آن در مقایسه با کارهای مشابه، تنظیم قرارداد، نحوۀ تولید و ویرایش و آمادهسازی آن از ابتدا تا انتها، و کارهای فراوانِ دیگر به ناشر کمک کند. ناشران در ایران عمدتاً این کارها را خودشان انجام میدهند. ویراستارِ مشاور میتواند کتابهای مُرده و مغفول را نجات دهد، در مخاطبشناسی و معرفی کتاب به ناشر کمک کند، به تخصصیشدن ناشرانِ نوپا کمک کند، بازخوان (reader) تربیت کند و، با برگزاری مسابقات کتابخوانی، هم ناشر و هم اثر را به کتابخوانان معرفی کند؛ چون ویراستار اولین خوانندۀ متن است و از بیرون به آن نگاه میکند، بهتر از خودِ پدیدآورنده میتواند از کتاب سؤال دربیاورد و به مسابقه بگذارد.
(تلخیص از سمیه هاشمی و مریمسادات میرفاطمی)