معرفی نرخ‌نامۀ ویرایش انجمن صنفی ویراستاران
در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
نشست معرفی نرخ‌نامۀ ویرایش انجمن صنفی ویراستاران، پنج‌شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰1، در سالن سرای اهل قلم در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور ناشران و ویراستاران و اعضای انجمن برگزار شد. در این نشست آقای دکتر سیدجواد رسولی، عضو هیئت‌مدیرۀ انجمن، خانم دکتر مهناز مقدسی، عضو هیئت‌مدیره و دبیر انجمن، خانم لیلا اثناعشری، عضو پیوستۀ انجمن و مسئول کارگروه نرخ‌نامۀ ویرایش، نکاتی را دربارۀ نرخ‌نامه مطرح کردند.
در ابتدا، آقای رسولی به چگونگی تعیین و نحوۀ محاسبۀ نرخ ویرایش پرداخت و گفت: انجمن صنفی ویراستاران براساس تفاهم‌نامۀ میان وزارت کار و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال گذشته کشوری شد. این انجمن از زمان تأسیس موضوع تعیین قیمت ویرایش را، با توجه به درخواست ناشران و ویراستاران، مد نظر قرار داده بود و از سال 97 مقدمات تدوین نرخ‌نامه را فراهم کرده بود، از جمله رتبه‌بندی ویراستاران که با حضور برخی کارشناسان تدوین شد. اهمیت تعیین نرخ ویرایش سبب شد که این موضوع از همان زمان پیگیری شود و نتایج بررسی‌ها در تیر 1400 در اختیار اعضای کارگروه بگیرد. این کارگروه با پژوهش‌های تکمیلی و نیز نظرخواهی از ناشران و سرویراستاران نرخ‌نامه را تکمیل و در 17 بهمن 1400 منتشر کرد. دکتر رسولی در ادامه به مسائلی که در محاسبۀ نرخ ویرایش مؤثر است اشاره کرد و گفت نرخ‌نامۀ انجمن بر مبنای کلمه تنظیم شده و برای ویرایش رایانه‌ای است و کلمات هم بر اساس متن اولی در نظر گرفته می‌شود که به دست ویراستار می‌رسد. این قیمت‌ها برای ویراستاران دورکار در نظر گرفته شده و هرسال درصدی به آن افزوده خواهد شد. در این نرخ‌نامه به مؤلفه‌های افزایش قیمت نیز توجه شده است. پس از تعیین نوع ویرایش، کاربران می‌توانند مؤلفه‌های افزایش قیمت را نیز تعیین کنند: نوع متن (عمومی، تخصصی)، دشواری (ساده، متوسط، دشوار)، رتبۀ ویراستار (ویراست‌یار، ویراستار 1، ویراستار 2، ویراستار 3)، سفارش‌دهنده (ناشر، پدیدآورندۀ باتجربه، پدیدآورندۀ نوقلم، سازمان‌های دولتی)، زمان (عادی، نیمه‌فوری، فوری). هرکدام از این مؤلفه‌ها در سند نرخ‌نامه به‌تفصیل شرح داده شده است.
پس از آن، خانم مقدسی از اهمیت شناخت انواع ویرایش و تأثیر آن در تعیین دستمزد ویراستار گفت و انواع ویرایش و مسئولیت‌های ویراستار را برشمرد. وی گفت که، برای تدوین نرخ‌نامه، پیش از هرچیز لازم بود انواع ویرایش را تعریف کنیم و بدانیم مسئولیت ویراستار در هر نوع ویرایش چقدر است. ویرایش که در نزد ناشران عنوانی کلی در نظر گرفته می‌شود شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که لازم است این فعالیت‌ها از هم مستقل و دقیق بشود. در سند نرخ‌نامه، به اعتبار آنچه در نشر رایج است، پنج نوع ویرایش را تعریف کرده‌ایم: ویرایش صوری، زبانی، ترجمه، استنادی، ساختاری‌ومحتوایی. اما فقط برای سه نوع اول قیمت تعیین کرده‌ایم، زیرا ویرایش استنادی و ساختاری‌ومحتوایی را نمی‌توان با احتساب کلمات سنجید و بهتر است به روشی دیگر مثلاً به‌صورت پروژه‌ای آن را محاسبه کرد. خانم مقدسی دربارۀ هریک از انواع ویرایش به‌اجمال توضیحی داد و از ویراستاران و ناشران خواست، چنانچه نکته‌ای در شرح مسئولیت‌های ویراستار در این نرخ‌نامه دیده نشده، انجمن را با ارسال نظرهای خود مطلع سازند.
در ادامه، خانم لیلا
اثناعشری دربارۀ رتبه‌بندی ویراستاران مطالبی را مطرح کرد و گفت: رتبه‌بندی برای تعیین دستمزد ویراستاران بسیار اهمیت دارد، به همین علت است که بخشی از سند نرخ‌نامه به این موضوع اختصاص دارد. در بسیاری از سازمان‌ها افراد رتبه‌بندی شغلی و علمی می‌شوند، مثلاً در سطح علمی و دانشگاهی و حتی در سطوح نظامی رتبه‌بندی داریم. کارگروه رتبه‌بندی انجمن، در سال‌های گذشته، پژوهش‌های بسیاری انجام داده بود که نتایج آن را در اختیار کارگروه نرخ‌نامه قرار داد. براساس این پژوهش‌ها، سه مؤلفه را برای تعیین رتبۀ ویراستار درنظر گرفتیم: توانمندی و مهارت، سابقۀ کار (سال)، تعداد آثار یا تعداد کلمات ویرایشی. در حال حاضر، پنج رتبه برای ویراستار تعریف کرده‌ایم: ویراست‌یار، ویراستار 1، ویراستار 2، ویراستار 3، ویراستار ارشد، که در نرخ‌نامه برای چهار رتبۀ اول دستمزد تعیین شده است. خانم اثناعشری در ادامه گفت: در حال حاضر، تشخیص رتبۀ ویراستار را به عهدۀ ویراستار ارشد یا ویراستار 3 گذاشته‌ایم و این امر با تعیین میزان توانمندی ویراستار احراز می‌شود. انجمن در حال برنامه‌ریزی برای نحوۀ تعیین رتبه‌بندی ویراستاران است. خوشبختانه این برنامه‌ریزی تا حدودی انجام شده و اجرای آن مستلزم به کار گرفتن شیوۀ دقیق و یافتن زمان مقتضی است.
در پایان این نشست، از اعضای کارگروه نرخ‌نامه با دادن لوح تقدیر سپاس‌گزاری شد و استاد اصغر مهرپرور، عضو هیئت‌مدیرۀ انجمن، این تقدیرنامه را اعطا کرد (اعضای کارگروه نرخ‌نامه: لیلا اثناعشری، سیدحمید حیدری‌ثانی، سیدجواد رسولی، پیام شمس‌الدینی، سیاوش صفری، هومن عباسپور، زهرا فرهادی‌مهر، مهناز مقدسی).
در بخش پرسش و پاسخ آقایان محمدتقی عرفان‌پور، آقای عباس دبیرلو نکاتی را مطرح کردند و از انجمن خواستند که موضوع نقد کتاب و ارزیابی آثار را در دستور کار خود قرار دهد. آقای بهمن حمیدی، پژوهشگر و ویراستار پیش‌کسوت، نیز در این نشست حضور داشت و مطالبی برای حاضران عرضه کرد.
برای مشاهدۀ این نشست در وبینار کلیک کنید.
