در شهرداری قمصر (۸ و ۹ شهریور)
همایش دوروزۀ حق مالکیت فکری به همت انجمن صنفی داستان‌نویسان و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهر قمصر کاشان برگزار شد. این همایش در سه بخش: گفت‌وگو با نمایندگان نهادهای حاکمیتی، ناشران، و پدیدآورندگان در تاریخ ۸ و ۹ شهریور به اجرا درآمد.
در بخش اول این نشست، موضوع اصلاح قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مصوب ۱۳۴۸، مطرح شد. دکتر صادقی، نمایندۀ مجلس شورای اسلامی از مراحل اصلاح آن و اینکه به‌زودی برای تصویب به صحن مجلس برده خواهد شد گفت. خانم حیدری، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از چگونگی جمع‌آوری لوایح جهانی و افزودن مطالب ضروری برای اصلاح این قانون سخن گفت و افزود که بعد از برگزاری۱۵۰ جلسه کارشناسی، در سال ۱۳۹۳ این اصلاحیه از چرخۀ تصویب دولت به مجلس رسید، اما برای اصلاح مجدد برگردانده شد و در حال حاضر در تلاش برای ارائۀ اصلاحیۀ دوم و تصویب آن هستند. دکتر حبیبا، حقوق‌دان، از قانون حمایت از پدیدآورندگان در کشور ایران گفت و اینکه کشور ما فقط به‌حق انتشار یا چاپ (کپی‌رایت) جهانی نپیوسته است، اما تمام حقوق حمایت از پدیدآورنده را در ایران رعایت می‌کند. وی گفت اصلاح قانون ۱۳۴۸ از سال ۹۲ به مجلس داده شده، اما هنوز به تصویب نرسیده است. وی افزود که در طول این سال‌ها چندین الحاقیه بر این قانون نوشته و تصویب شده است. دکتر حبیبا به اهمیت پرورش وکلا و قضاتی برای حوزۀ نشر و مالکیت فکری اشاره کرد که برای این منظور از دهۀ ۱۳۸۰ رشتۀ حقوق مالکیت فکری در دانشگاه‌ها، زیرمجموعۀ رشتۀ حقوق، دایر شده است و گروهی نیز برای این امر آموزش داده شده‌اند.
در بخش اول نشست، آقای سیدآبادی از ضرورت حضور نویسندگان و مشورت با آنان برای اصلاح این لایحه سخن گفت و از محاسن پیوستن به کنوانسیون برن صحبت کرد. دیگرسخنرانان این بخش از مشکلات و محاسن پیوستن به کنوانسیون جهانی برن گفتند.
بخش دوم نشست‌ها که با حضور آقای آموزگار، رئیس اتحادیۀ ناشران، آقای هاشمی‌نژاد، مدیر انتشارات افق، آقای طاهری، کارشناس امور مالیاتی و با دبیری آقای یوسف‌زادگان برگزار شد به مشکلات موجود برای مالکیت فکری و ادبی پدیدآورندگان پرداخته شد. آقای هاشمی‌نژاد از تجارب خود در مورد خرید حق مالکیت انتشار (کپی‌رایت) برای ترجمۀ کتاب‌ها گفت و اینکه از ۲۰ سال قبل، و به‌حکم وظیفه‌ای شخصی، اجازه‌گرفتن از صاحبان اثر برای ترجمۀ آثارشان را آغاز کرده و در حال حاضر نیز بخشی را به نام بخش بین‌الملل در انتشارات خود دایر کرده است. آقای هاشمی‌نژاد در پاسخ به اینکه آیا خرید حق انتشار کتاب موجب افزایش قیمت کتاب شده است یا خیر، پاسخ داد که بسیاری از ناشران خارجی وقتی وضعیت کشور ایران را می‌سنجند، برای همراهی با ناشران ایرانی تخفیف‌هایی می‌دهند، بعضی‌ها هم اصلاً پولی نمی‌گیرند و با سخاوت تمامی مدارک کتاب را در اختیار می‌گذارند، اما مواردی هم که قیمت خرید کتاب بالا باشد، انتشارات افق به روشی آن را جبران می‌کند مثلاً افزایش قیمت را در دو چاپ مستهلک می‌کند و بدین ترتیب قیمت را بالا نمی‌برد. ایشان افزودند که در حال حاضر باوجود تحریم‌ها و بالارفتن بیش‌ازحد قیمت ارز، امکان خرید مالکیت انتشار کتاب و حتی انتقال وجه با دشواری فراوانی مواجه شده و اگر ایران به کنوانسیون برن بپیوندد باید راهی برای تسهیل این امر یافته شود. وی همچنین از خطرهای پیوستن به کنوانسیون برن گفت.
آقای آموزگار با تأکید بر اینکه کشور ایران در بخش دانشگاهی و کتاب‌های کودک و حتی بخشی از نرم‌افزارها امکان رقابت با کشورهای خارجی را دارد، به این نکته اشاره کرد که شاید موفقیت ناشران ایرانی در این دو حوزه بتواند برای مشکلات افزایش قیمت کتاب، در صورت پیوستن به کنوانسیون برن، راهگشا باشد.
آقای دکتر طاهری، در مورد مشکلات حقوقی پیوستن به کنوانسیون برن و موضوع حمایت حقوقی از ناشران ایرانی و خارجی و چگونگی تعریف مالیات‌های احتمالی یا رسیدگی به شکایات احتمالی صحبت کرد.
در بخش سوم و پایانی این نشست که در تاریخ ۹ شهریور برگزار شد، آقایان امیرحسین چهلتن و حسین سناپور در جایگاه نویسنده و آقای آبتین گلکار، مترجم زبان روسی، و خانم مهشید میرمعزی، مترجم زبان آلمانی، به نمایندگی از مترجمان و خانم مهناز مقدسی، دبیر انجمن صنفی ویراستاران، حضور داشتند.
در این بخش نویسندگان از سرقت ادبی، کاهش بیش از انتظار تألیفات ادبی، دشواری احقاق حقوق پدیدآورندگان و محاسن پیوستن به کنوانسیون برن صحبت کردند. آقای سناپور به این مطلب اشاره کرد که اگر با پیوستن به کنوانسیون برن بتوانیم از فوج عظیم ترجمۀ آثار جلوگیری کنیم، فرصتی را برای ارتقای تولید فکری و نویسندگی فراهم کرده‌ایم. آقای گلکار از بی‌اطلاعی اهالی قلم از قوانین حمایت از پدیدآورندگان گفت و اینکه اگر مترجمانِ شاخص و متعهد بدانند که می‌توانند از پدیدآورندگان کتاب‌ها اجازه بگیرند یا خودشان این کار را بکنند یا از ناشر بخواهند و در صورت لزوم، حتی مبلغی هم بابت حقِ انتشار یا حق مؤلف پرداخت کنند، در تسری فرهنگ حمایت از پدیدآورندگان مؤثر خواهند بود و با این‌کار، تا زمانی که به کنوانسیون برن نپیوستیم می‌توانیم اخلاقاً آن را رعایت کنیم.
خانم میرمعزی تجارب خود را در کسب اجازۀ ترجمۀ آثار آلمانی از ناشر یا نویسندگان گفت و از تلاش برخی ناشران ایرانی برای گرفتن مجوزِ حق انتشارِ کتاب از ناشران خارجی تقدیر کرد. وی از مشکل ترجمه‌های مکرر و گاه نازل، بی‌توجهی مترجمان نوپا به صیانت از متن اصلی، مشکلات ممیزی ارشاد و متقاعد‌کردن صاحبان اثر برای پذیرفتن موضوع ممیزی در کشور ایران، ترجمه‌هایی که نام مترجم حقیقی نیست یا وجود خارجی ندارد، و بازترجمه‌هایی که دزدی از ترجمه‌های موفق بازار است سخن گفت. وی در پاسخ به این سؤال که نشر ایران و نویسندگان ایرانی بضاعت رقابت با بازار جهانی کتاب را ندارند و بعد از پیوستن به کنوانسیون برن، امکان عرضۀ محصول و چرخۀ اقتصادی برای ناشران ایرانی ممکن نخواهد بود گفت: اگر بخواهیم در بازار جهانی حضور پیدا کنیم باید برای رقابت خود را تجهیز کنیم و کیفیت آثارمان را بالا ببریم و این امر یک اتفاق خوب است که بتوانیم با صاحبان این صنعت در جهان گفت‌وگو کنیم و برای بهتر شدن آثارمان تلاش کنیم.
مهناز مقدسی در ابتدای سخنرانی خود، از دعوت انجمن صنفی داستان‌نویسان سپاسگزاری کرد و حضور انجمن‌ها را در کنار هم، و همسویی و هم‌صدایی آن‌ها را برای رسیدن به اهداف مشترک، امری ضروری و مهم دانست و تلاش‌های این انجمن را برای دفاع از منافع صنفی نویسندگان تحسین کرد. مقدسی در این نشست با دسته‌بندی آثار به اصلی، اشتقاقی، و ترکیبی جایگاه پدیدآورنده یا خالق اثر را در رأس هرمِ نشر قرار داد و آثاری چون ترجمه، گردآوری، تصحیح، تحشیه، بازآفرینی، بازویرایی را در زمرۀ آثار اشتقاقی و ترکیبی قرار داد. وی اهمیت ویرایش را در آثار برشمرد و به ویراستارانی که به اعتبار همکاری و همراهی‌شان با پدیدآورندگان، در مالکیت فکری اثر سهمی پیدا می‌کنند و به فروش کتاب کمک می‌کنند اشاره کرد. وی این نوع ویراستاران را ویراستار ساختاری و محتوایی، ویراستار تکوینی یا آفرینشگر، ویراستار بنیادی و ویراستار جامع یا فراگیر نامید. مقدسی به نمونه‌هایی ازاین‌دست ویراستاران در نشر امریکا و در نشر ایران اشاره کرد و گفت نشر امروز ایران نیازمند حضور این نوع ویراستاران است که هم مشاور ناشر باشند و هم مشاور پدیدآورنده و زمانی که در تولید اثر سهم فکری پیدا می‌کنند جای دارد که این سهم برایشان تعریف و لحاظ شود.
در پایانِ این نشست آقای سناپور پیشنهاد کرد نامه‌ای حاوی درخواست‌های مطرح‌شده در این همایش، به ارگان‌های ذی‌ربط و حتی مجلس و ریاست جمهوری نوشته شود و خواسته‌های به‌حق نویسندگان در آن مطرح و برای اجرای آن پیگیری شود.
این نشست در ساعت ۱۳ روز جمعه نهم شهریور به پایان رسید.
در این همایش افراد سرشناسی چون آقایان جواد مجابی، احمد پوری، محمدحسن شهسواری حضور داشتند. دبیری این همایش را آقای سینا دادخواه، از اعضای فعال این انجمن، عهده‌دار بود. از انجمن صنفی ویراستاران نیز آقایان فتح‌الله فروغی و هومن عباسپور در این همایش حضور داشتند.
تدوین از روابط عمومی انجمن صنفی ویراستاران
[Best_Wordpress_Gallery id=”33″ gal_title=”مالکیت فکری”]
