با حضور استادان فرهنگستان زبان و ادب و دوتن از اعضای هیئت مدیرۀ انجمن صنفی ویراستاران
چهارشنبه ۲۴مرداد ۱۳۹۷
همکاری‌ها و تعاملات سازمان صدا و سیما و فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چندسال اخیر گسترش یافته است و این امر از جهات مختلف برای هردو نهاد مفید است. یکی از موارد همکاری برگزاری دوره‌های مرتبط با زبان فارسی در فرهنگستان است. شبکه کودک سیمای جمهوری اسلامی ایران شبکه‌ای تخصصی است که به برنامه‌سازی و تولید و پخش انواع برنامه‌ها برای خردسالان، کودکان و نونهالان می‌پردازد. این شبکه در بهار گذشته از فرهنگستان درخواست کرد کارگاهی درحوزه زبان فارسی برای برخی از کارکنان این شبکه برگزار کند. پس از چند نشست مشترک، «کارگاه زبان فارسی» در ۱۰ ساعت(۵ جلسه) بهصورت کارگاهی یک‌روزه طراحی شد.
این کارگاه در روز چهارشنبه بیست‌‌وچهارم مرداد با حضور تنی چند از مدیران، ناظران پخش، ارزیابان، مترجمان و ویراستاران شبکه کودک برگزار شد. در این کارگاه، نگاهی به ساخت زبان فارسی، درآمدی بر واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی، زبان کودک، درست‌گویی و درست‌نویسی و گفتاری‌نویسی(شکسته‌نویسی) مطرح و تدریس شدند.
دکتر محمدرضا رضوی، عضو هیئت‌علمی فرهنگستان، درس نگاهی به ساخت زبان فارسی را تدریس کرد: زبان و زبان‌شناسی، ساختمان زبان، نظام آوایی زبان فارسی، نظام صرفی زبان فارسی، نحو زبان فارسی، نظام معنایی زبان فارسی، و گونه‌های زبانی از جمله مباحثی بود که در این درس مطرح شد. این مباحث به‌گونه‌ای طرح شد که حوزه زبان کودک مورد توجه قرار گیرد.
خانم مهنوش تهرانی، عضو هیئت‌علمی فرهنگستان، درآمدی بر واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی را تدریس کرد. واژه و اصطلاح و تفاوت این دو با یکدیگر، تعریف و ویژگی‌های واژه فارسی و واژه غیرفارسی، نگاهی گذرا به پیشینه علم اصطلاح‌شناسی، نگاهی به انواع روش‌ها و شیوه‌های واژه‌سازی، لزوم کاربرد واژه‌های فارسی برای کودکان و نوجوانان، اهمیت و کاربرد واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی در ترجمه به‌ویژه ترجمه متون کودک و فوائد واژه‌گزینی در حوزه زبان کودک از جمله مباحثی بود که وی در این درس به آنها اشاره کرد.
دکتر مریم جلالی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی، سومین مدرسی بود که در این کارگاه به تدریس درس «زبان کودک»، پرداخت. تاریخچه زبان کودک، علل توجه به زبان کودک، نظریه‌های به‌کارگیری زبان توسط کودکان(یادگیری، نهادگرایی، شناختی و تعاملی)، ارتباط کودک با کاربرد واژه‌ها، لزوم توجه به رده‌بندی سنی کودکان و ارتباط آنها با رسانه، نظریه برهم‌کنش متن و تصویر از جمله موارد طرح‌شده در این کلاس بود.
مهدی قنواتی،پژوهشگر فرهنگستان، با تدریس «درست‌گویی و درست‌نویسی» دیگر مدرس این کارگاه بود. او با بررسی بیش از ۳۰ عنوان از برنامه‌های شبکه کودک، بهصورت مصداقی، به مهم‌ترین اشکالات زبانی در برنامه‌های این شبکه اشاره کرد. انواع واژه از نظر ساختمان، انواع فعل ازنظر ساختمان، گرده‌برداری، واژه‌بست‌ها، جمله‌های نشان‌دار و بی‌نشان و کاربرد هریک از موارد یادشده در ساختارهای زبانی برنامه‌های شبکه کودک از جمله موضوعات مورد بحث در این جلسه بود.
هومن عباسپور، پژوهشگر و سرویراستار نشر چشمه، با تدرس «گفتاری‌نویسی» آخرین مدرسی بود که در این کارگاه حضور یافت. وی در آغاز سخن توضیح داد که مباحثی که در زمینه گفتاری‌نویسی در این جلسه مطرح می‌شود لزوماً نظر فرهنگستان نیست و نظر شخصی است. درست یا نادرست بودن گفتاری‌نویسی، حدود و ثغور گفتاری‌نویسی، چگونگی دستور خط و املای واژه‌ها و ترکیبات در گفتاری‌نویسی و اصول و ضوابط گفتاری‌نویسی مهم‌ترین موضوعات عباسپور دراین جلسه بود.
کارگاه زبان فارسی با این هدف در پژوهشکده مطالعات واژه‌گزینی برگزار شد که اصحاب رسانه، به‌ویژه دست‌اندرکاران سازمان صدا و سیما، هرچه بیشتر با مسائل زبانی و ادبی آشنا شوند تا بتوانند به تقویت و غنای زبان و ادبیات فارسی در جامعه، به‌ویژه آینده‌سازان این مرز و بوم، کمک کنند. فرهنگستان امیدوار است با برگزاری این‌گونه کارگاه‌ها و دوره‌ها بتواند لزوم و اهمیت توجه به زبان و ادبیات فارسی را در جامعه پررنگ و برجسته کند.
برگرفته از کانال فرهنگستان زبان و ادب فارسی
