زبان معیار
زبان معیار | دکتر علیاشرف صادقی | منتشرشده در: نشر دانش، خرداد و تیر ۱۳۶۲، شمارهٔ ۱۶ | کلمهٔ «معیار» در گفتار حاضر در مقابل اصطلاح فرنگی «استاندارد» به کار رفته است. این کلمه در تداول متخصصان جامعهشناسی زبان به آن صورتی از زبان اطلاق میگردد که افراد یک کشور معین، که احتمالاً به لهجهها و […]
سندی دربارۀ نخستین کاربرد واژۀ «ویرایش» (از مجموعه اسناد کریم امامی)
سندی دربارۀ نخستین کاربرد واژۀ «ویرایش» (از مجموعه اسناد کریم امامی) | هومن عباسپور | منتشر شده در جهان کتاب | سال بیستوهفتم شمارۀ ۴، مهر و آبان ۱۴۰۱، ص ۳۹-۴۰ | همواره اولین کسی که واژۀ «ویرایش» را در معنای امروزی آن به کار برده و اولین متنی که این واژه در آن […]
غلط ننویسیم ــ بخش دوم
غلط ننویسیم ــ (بخش دوم) | جشننامۀ ابوالحسن نجفی | به کوشش امید طبیبزاده | انتشارات نیلوفر | چاپ اول: بهار ۱۳۹۰ | …. طباطبایی: استاد، شاید اصلاً نتوان جلو این گرفتهبرداریها را گرفت. نمونۀ دیگر این کاربرد، عبارت «خدای من» است که نه تنها در فیلمهای دوبله، بلکه در فیلمهای ایرانی و حتی […]
غلط ننویسیم
غلط ننویسیم | جشننامۀ ابوالحسن نجفی | به کوشش امید طبیبزاده | انتشارات نیلوفر | چاپ اول: بهار ۱۳۹۰ | موجانی: کتاب غلط ننویسیم زمانی منتشر شد که ما در اوج جنگ هشتساله بودیم. شهرها را موشکباران میکردند، و خلاصه فضای پرتنشی بر مملکت حاکم بود. اما من خوب به خاطر دارم که مردم […]
نگاه تنگ و فراخ به ویرایش
نگاه تنگ و فراخ به ویرایش عبدالحسین آذرنگ | منتشر شده در جهان کتاب | سال بیستوششم، شمارۀ ۷، مهرـ آبان ۱۴۰۰ حرفۀ ویراستاری در شمار حرفههای پرتنش است. سروکار داشتن با آثاری که به دیگران تعلق دارد، ورود به حیطۀ آنان و دخل و تصرف در اثری که آفریدۀ دیگری است و حقوق مادی […]
رابطۀ موضوع، مفهوم، و هدف با ساختمان و سبکِ نوشته
رابطۀ موضوع، مفهوم، و هدف با ساختمان و سبکِ نوشته | مقدمهای بر فارسینویسی برای کودکان (۱)، نادر ابراهیمی، تهران: روزبهان، ۱۳۹۶، ص ۱۰۱-۱۰۶ | … زمانی که ما برای بچهها مینویسیم، بهخاطر جنبههای آموزشیِ کار، ناگزیریم تا حد امکان، پروندهی هر واژه را مد نظر داشته باشیم. وقتی ما مقالهای مینویسیم، یا کتابی […]
چرا ویراستار شدی؟
چرا ویراستار شدی؟ | از تجربۀ مری ایمبری: ویراستار آزاد | ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ | منتشرشده در: جهان کتاب، سال چهاردهم، شمارۀ ۱ و ۲ | ۱۳۸۸ | … یکی از خطاهای بزرگی که دیدهام ویراستاران دیگر مرتکب میشوند بازنگاری و تغییر دادن اثر نویسنده است، به جای آنکه فقط آن را ویرایش کنند. […]
امر اجتماعی
امر اجتماعی | سعید خاقانی | منتشرشده در: جهان کتاب، سال بیست و دوم، شمارۀ ۱ و ۲ | ۱۳۹۶ | برای آگاهی از بازار کتاب و سلایق مخاطبانش کافی است قدمی کوتاه در راستهٔ کتابفروشان خیابان انقلاب بزنیم تا بفهمیم کتاب هنوز برآیند خواست فردی نویسنده و مترجم است که دغدغههای ذهنیاش را به […]
پیرامتن در ترجمه و مقایسۀ پانویسهای دو ترجمه از یک اثر تِری ایگلتون
پیرامتن در ترجمه و مقایسۀ پانویسهای دو ترجمه از یک اثر تِری ایگلتون | حسن هاشمی میناباد | منتشرشده در: جهان کتاب، سال بیست و یکم، شمارۀ ۹ | ۱۳۹۵ | در این مقاله ابتدا ترجمۀ پژوهشمدار را معرفی میکنم و آنگاه به پیرامتن در ترجمه میپردازم. پیرامتن در ترجمه عبارت است از پیشگفتار، مقدمه، پانویسها […]
پرسشی از حال ویرایش
پرسشی از حال ویرایش | گفتوگویی دربارۀ ویرایش کتابهای ادبی کودک و نوجوان | منتشرشده در: جهان کتاب، سال چهاردهم، شمارۀ ۱۰-۱۲ | ۱۳۸۸| بعد از گذشت سالها، هنوز جایگاه ویرایش و ویراستار در کتابهای ادبی ما روشن نیست. این بلاتکلیفی در حوزۀ کودک و نوجوان گاهی بیشتر از حوزۀ بزرگسال است، بهخصوص که برای […]
وظیفۀ ویراستار برقراری تفاهم است
وظیفۀ ویراستار برقراری تفاهم است | گفتوگوی مهناز مقدسی و هومن عباسپور با استاد ابوالحسن نجفی | منتشرشده در بخارا، شمارۀ ۲۰ | مهر ۱۳۸۰ | نمیتوانم تعریفی از ویرایش بکنم. فقط میگویم ویرایش تفاهمی است میان ویراستار و نویسنده؛ و ویراستار است که باید سعی کند و این تفاهم را به وجود آورَد. در اینجا […]
تجربهای در قوام آوردن و زیباسازی زبان ترجمه
تجربهای در قوام آوردن و زیباسازی زبان ترجمه | حسن هاشمی میناباد |منتشرشده در جهان کتاب، سال بیست و چهارم، شمارۀ ۳-۵، خرداد ـ مرداد | سال ۱۳۹۸ | ترجمه فرایند انقطاعپذیری نیست. همیشه میتوان و باید ترجمۀ خود را بهبود بخشید. تأملات بعدی و بعد از چاپ راه را برای معادلهای بهتر و شکیلتر […]
انسانهای امیدوار کتابخوان هستند
انسانهای امیدوار کتابخوان هستند گفتوگوی روزنامۀ ایران (شمارۀ چهارشنبه 26 آبان 1395) با عبدالحسین آذرنگ (پژوهشگر، نویسنده، عضو شورای علمی دانشنامۀ ایران) استاد، در حال حاضر مشغول خواندن چه کتابی هستید؟ این روزها مشغول مطالعه دربارۀ رابطۀ میان نشر و تمدن و فرنگ هستم و در این زمینه مینویسم. بهضرورت، در حال خواندن منابع […]
اخلاق ویراستاری
اخلاق ویراستاری | ابوالفضل طریقهدار | منتشرشده در: آینۀ پژوهش، شمارۀ ۸۶ | ۱۳۸۳| براى موفقیت در هر علم باید شرایط آن را کسب کرد و راهورسم آن را بهدرستى شناخت. ویراستارى نیز از جمله فنونِ مرتبط با چرخۀ پژوهش، نگارش و نشر است که انجام دادنِ صحیح آن به چهار شرط نیاز دارد: علمى، فنى […]
بیماریهای ویراستاری
بیماریهای ویراستاری | حسین معصومی همدانی | منتشرشده در: نشر دانش، شمارۀ ۵ و ۶ | مرداد تا آبان ۱۳۶۰ | کار ویراستاری، مثل عنوان ویراستار، برای بسیاری یک چیز عجیبوغریب و ناشناخته است. کسانی که با کتاب سروکار ندارند، مردم عادی کوچه و بازار، هیچ تصوری از این عنوان ندارند و چه بسا ویراستار بیچاره […]
آداب ویراستاری
آداب ویراستاری | احمد سمیعی گیلانی | منتشرشده در: نشر دانش، شمارۀ ۱۷ | مرداد و شهریور ۱۳۶۲ | در این گفتار خواهم کوشید نکتههایی چند را که در خلال خدمات ویرایشی دستگیرم شده است مدار بحث سازم و حاصل برخی از تجربههای خود را عرضه دارم. مصداق ویراستار در نزد ما هم با مصداق […]
جایگاه کریم امامی در نشر و ویرایش
جایگاه کریم امامی در نشر و ویرایش | عبدالحسین آذرنگ | منتشرشده در: بخارا، شمارۀ ۵۳ | تیر و مرداد ۱۳۸۵ | کریم امامی در ۱۳۷۴ از حوزۀ روزنامهنگاری و نقد هنری به قلمرو نشر و ویرایش مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این عرصه ماندگار شد، اما از تجربههای پیشینش نگسست و آموختهها […]
تأملاتی بر یک عمر ویرایش
تأملاتی بر یک عمر ویرایش | جرالد گراس | منتشرشده در: ویرایش از زبان ویراستاران، به قلم گروهی از ویراستاران امریکایی (کتاب مهناز، 1395) زمانی که کار ویراستاری را شروع کردم، کارگزاران گله داشتند که ویراستاران بیشازحد ویرایش میکنند. یادم میآید به من میگفتند: «جوان، اگر از اول فکر میکردی کتاب در وضعیت مناسبی نیست، […]
ویرایش و نقد ترجمه (1)
ویرایش و نقد ترجمه (1) | علی خزاعیفر | منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، سال اول، شمارۀ 2 | ترجمههای دانشجویی یا ترجمههای مترجمان تازهکار عموماً ترجمههایی لغوی است. مترجم مرعوب متن اصلی است و از آزادی مشروعی که دارد آگاه نیست. ویرایشگرِ خوبْ معلم ترجمه است. معلمی که همۀ مهارتهای لازم برای ترجمه را غیرمستقیم آموزش […]
علائم سجاوندی در متن اصلی و سنت تألیف متن در فارسی
علائم سجاوندی در متن اصلی و سنت تألیف متن در فارسی | سمیه دل زندهروی |منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، شمارۀ 69 | سال 1398 | در گذشته کاربرد علائم سجاوندی در تألیفات فارسی رسم نبوده ولی در سالهای اخیر برخی ادبا برای کاربرد این علائم در زبان فارسی پیشنهادهایی دادهاند. این پیشنهادها اساساً مربوط […]
اخلاق در ویرایش و نشر
اخلاق در ویرایش و نشر | عبدالحسین آذرنگ | منتشرشده در: ماهنامۀ کلک، شمارۀ 35 و 36 | بهمن و اسفند 1371 | در بسیاری از شغلها و پیشهها، تعارض در وظایف شغلی وجود دارد که قابل شناخت و فهم است… ویراستار حقیقی میان پدیدآور و خواننده حایل میشود و با دانشها و تجربهها و […]
نقد ترجمه (1)؛ زندگی بر روی میسیسیپی، ترجمۀ ابوالقاسم حالت
نقد ترجمه (1) زندگی بر روی میسیسیپی، ترجمۀ ابوالقاسم حالت | علی خزاعیفر | منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، سال بیست و نهم، شمارۀ 72 ابوالقاسم حالت ازجمله مترجمانِ ادیب است. او در نظام ادبی ایران صلاحیتی تثبیتشده در مقام شاعر و نویسنده دارد و گواه آن دیوان اوست که شامل قطعات ادبی، مثنویها، قصاید، غزلیات […]
تاریخ تطور ویرایش در ایران
تاریخ تطور ویرایش در ایران | عبدالحسین آذرنگ | منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، سال بیست و نهم، شمارۀ 70 | در این مقاله به این پرسشها پاسخ داده شده است: ویرایش/ ویراستاری از چه زمانی در ایران به کار گرفته شده است؟ آیا ایرانیان با دانش، فن و هنر ویرایش آشنایی نداشتهاند و آن را از […]
عبارتپیرایی | کارگاه ترجمه (1)
عبارتپیرایی | کارگاه ترجمه (1) | حسن هاشمی میناباد | منتشرشده در: فصلنامۀ مترجم، سال 27، شمارۀ 67 شیوۀ بیان و آرایش واژهها و عبارات، برای رساندن مفهوم واحدی در هر زبانی، خاص خودش است و طبعاً در ترجمه باید واژهها را طبق قوانین و نظم و نَسَق زبان مقصد کنار هم چید. از سویی […]